1 Ekim 2009 Çarşamba günü, Avrupa Parlamentosu’nda milletvekilleri ve Rus aktisivtlerin katılımıyla, Rusya’da ve özellikle Kuzey Kafkasya’da gittikçe kötüye giden insan hakları konusu gündeme taşındı. Rus yetkililerle ilişkilerde yapılacak baskılar ve ne tür bir denge politikası izlenmesi konusu tartışıldı.

Toplantıyı organize eden Avrupa Parlamentosu İnsan Hakları Alt Komisyonu Başkanı Heidi Hautala, “Bugünkü tartışmaların arka planı oldukça iç karartıcı. Bu yaz insan hakları savunucuları Natalya Estemirova, Zarema Sadulayeva, Alik Dzhabrailov, Stanislav Markelov ve asistanı öldürüldü” dedi.

Nizhny Novgorod’dan video konferans yöntemiyle bağlantı kurulan “Pravo-zaschita” (İnsan Hakları Koruma) gazetesinin baş editörü Stanislav Dmitryevski, Çeçenya için, Çeçenya’daki askeri operasyonlar sırasında insanlığa karşı işlenen suçlar ile savaş suçlarının yargılanması amacıyla özel bir mahkeme kurulması çağrısında bulundu. Ayrıca, Kuzey Kafkasya’da yaşananları araştırmak üzere daimi bir komisyon kurulmasının Avrupa Parlamentosu tarafından desteklenmesini istedi.

Sovyet döneminde siyasi zulme maruz kalanların haklarını iade etmek için uğraş veren ve Avrupa Parlamentosu’nun Düşünce Özgürlüğü için Sakharov Ödülü’nün 2009 yılı adayları içerisinde yer alan“Memorial” isimli örgütün kurulmasında çaba sarf etmiş insan hakları savunucusu Sergei Kovalev, Rusya’daki mevcut siyasi eğilimler hakkında bilgi vererek, “Çalışmayan olmayan bir anayasamız var, seçimlerimiz özgür değil, kitle iletişim araçlarımız sansürleniyor ve yetki paylaşımı yok” dedi.

İnguşetya’daki muhalefeti temsil eden Magomed Khazbiev, gazetecilerin öldürüldüğü, ölüm mangaları ve işkencenin hüküm sürdüğü İnguşetya’daki baskıcı rejimi eleştirdi. “Zyazikov’un devlet başkanlığı süresince İnguşetya’da 20 yaşın altında 2000’den fazla genç öldürüldü ve büyük kısmı ortadan kayboldu” dedi.

Avrupa Parlamentosu milletvekillerinden Barbara Lochbihler (Yeşiller/EFA – Almanya), Avrupa Birliği üyesi ülkelere İnguşetya’dan gelen sığınmacılara mültecilik statüsü çağrısında bulundu. Thijs Berman (S&D, Hollanda milletvekili), demokratik bilinci arttırmak amacıyla Avrupa Birliği üyesi ülkelere Rus öğrenciler, gazeteciler ve bilim adamlarına yönelik değişim programlarının uzatılmasını önerdi ve insan hakları savunucularına kısa süreli Avrupa Birliği vizesinin verilmesinde kolaylık sağlanması çağrısında bulundu.

Vytautas Landsbergis (EPP, Litvanya)’de içinde bulunduğu bazı milletvekilleri Rusya ile Avrupa Birliği arasında bir siyasi diyalog kurulması konusuna şüpheci yaklaşırken, bazı milletvekilleri insan hakları konusunda Rusya ile görüşmelere çoğaltılarak devam edilmesi üzerinde önemle durdu. Bayan Hautala, ileride Rusya’ya ile yapılabilecek işbirliği ya da ortalık anlaşmasına mutlaka uygulanabilir bir insan hakları hükmü konulması gerektiğini vurguladı.