Çeçen İnsan Hakları Aktivisti Nobele Aday

Rusya merkezli Memorial isimli insan hakları örgütünün hukuk departmanı koordinatörlüğünü yürüten Çeçen insan hakları aktivisti ve avukat Lidya Yusupova Nobel Barış Ödülü’ ne aday gösterildi.
Çeçenya’ daki insan hakları ihlalleri üzerine yaptığı cesur araştırmalar ve bu ihlalleri yasal mercilere taşıması nedeniyle Nobel Barış Ödülü’ ne aday gösterilen Avukat Lidya Yusupova daha önce 2006 yılında da bu ödüle aday gösterilmiş ancak kazanamıştı. Her yıl olduğu gibi 2008 yılı ödülü de Norveç’ in başkenti Oslo’ da 10 Aralık tarihinde sahibini bulacak.
Lidya Muhtarovna Yusupova Kimdir?
Yusupova, 15 Eylül 1961′ de Grozny’ de dünyaya gelmiştir. Karaçay Çerkes Devlet Üniversitesi’ nde Rus Dili ve Edebiyatı üzerine eğitim almış, daha sonra Grozny’ deki Çeçen Üniversitesi’ nde hukuk eğitimi almış ve eğitiminin ardından üniversitede öğretim görevlisi olarak çalışmıştır.
1994 yılında Çeçenya’ nın Rus ordusu tarafından işgaliyle başlayan I.Rus-Çeçen savaşında çok sayıda akrabasını, komşusunu ve arkadaşını yitiren Yusupova, 1999 yılında Rus ordularının Çeçenya’ yı yeniden işgal etmesi üzerine, uzmanlık olanı hukuksal bilgilerini kişisel tecrübeleriyle birleştirerek hayatını insan hakları üzerine adamaya karar vermiş ve bu yönde çalışmalara başlamıştır. Savaşın masum kurbanlarına sadece yasal destek vermemiş ayrıca bölgede yürüttüğü çalışmalar ile Rus ordusunun insan hakları ihlallerini belgelemiş, hazırladığı onlarca çalışma ile dünya kamuoyunun bu ihlallerden haberdar olmasını sağlamıştır.
Bu çalışmaları nedeniyle Uluslararası Af Örgütü tarafından 2004 yılında ödüllendirilerek, Avrupa’ nın En Cesur Kadını şeklinde tanımlanmıştır. Yine 2004 yılında İnsan Hakları Savunucuları İçin Martin Ennals Ödülü’ ne ve 2005 yılında ise Prof. Thorrolf Rafto Anısı Ödülü’ ne layık görülmüştür. 2006 yılında mensubu olduğu Memorial örgütü ile birlikte Nobel Barış Ödülü’ ne aday gösterilmişse de bu ödülü kazanamamıştır. Ayrıca Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu tarafından, Lidya Yusupova’ nın ölüm tehditleri aldığı 2006 yılında resmi bir açıklamayla dünya kamuoyuna duyurulmuştur.
Halen Memorial İnsan Hakları Örgütü’ nün Moskova’ daki merkezinde Hukuk Departmanı Koordinatörü olarak çalışmakta olan Yusupova, daha önce örgütün Grozny şubesinin yöneticiliğini yürütüyordu.
Nobel Ödülü Nedir?
İsveçli Alfred Nobel dinamiti icat etmiş ve bu dinamiti Avrupa savaşan ülkelerine satarak milyonlarca dolar kazanmıştı. İşte Nobel Ödülleri 1895 yılında ölen Alfred Nobel’ in vasiyeti üzerine beş ayrı kategoride 1901 yılında verilmeye başlandı. Nobel vasiyetinde geride bıraktığı malvarlığından bir fon oluşturulmasını ve bu fon kullanılarak her yıl beş ayrı kategoride para ödülü verilmesini istemişti.
Nobel ödülünün verildiği kategoriler Fizik, Kimya, Tıp/Fizyoloji, Edebiyat ve Milletletarası Barış ile Kardeşlik alanlarından oluşuyor. Fizik, Kimya ve Tıp/Fizyoloji ödülleri bu alanlarda o yıl en önemli icadı yapan kişiye; Edebiyat ödülü o yıl en içten ve en soylu ideal örnek alınarak meydana getirilen esere; Barış ödülü ise halklar arasında kardeşliğin gerçekleştirilmesi, orduların kaldırılması, barış kongrelerinin yapılması vs alanlarında en çok hizmet veren kişilere/kurumlara veriliyor. Normalde beş kategoride olan bu ödüllere 1969 yılında İsveç Bankası tarafından verilen İktisat Ödülü’ de eklendi.
Ödüller Alfred Nobel’ in ölüm tarihi olan 10 Aralık’ ta sahiplerini buluyor. Nobel Fizik ve Kimya ödülleri İsveç Akademisi; Nobel Tıp/Fizyoloji Ödülü Stockholm Karoline Enstitüsü; Nobel Edebiyat Ödülü Stockholm Akademisi tarafından İsveç’ in başkenti Stockholm’ de veriliyor. Nobel Barış Ödülü ise Norveç’ in başkenti Oslo’ daki Nobel Enstitüsü tarafından veriliyor. Enstitü’ nün beş kişiden oluşan jürisi Norveç Parlamentosu tarafından seçiliyor.
Tweet
Bir yanıt bırakın!