Human Rights Watch (İnsan Hakları İzleme Merkezi – HRW) isimli saygın sivil toplum örgütü 27 Eylül 2009 tarihinde yayınladığı bir raporda, Rusya’nın Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde Çeçenya ile ilgili kaybettiği davaları görmezden gelmesinin Kuzey Kafkasya’daki kontrolsüz hak ihlallerini körüklediğini bildirdi.

HRW tarafından hazırlanan “Oğluma Ne Olduğunu Kim Söyleyecek?: Rusya’nın Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ndeki Çeçenya Konulu Davalardaki Uygulamaları” isimli 38 sayfalık özel raporda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde Çeçenya’dan gelen davalar hakkında Rusya’nın tepkisi inceleniyor. Bugüne kadar Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde Çeçenya ile ilgili olarak görülen toplamda 115’i bulan davaların neredeyse tamamında Rusya’nın yargısız infaz, işkence ve zorla kaçırma olaylarından suçlu bulunduğu ve Rusya’nın bu suçları araştırmakta başarısız olduğu vurgulandı. 33 olayda HRW tarafından yapılan incelemeye göre, Rusya, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi önüne taşınmış hak ihallerinin yaşandığı bu olayların bir tanesinde dahi söz konusu operasonlarına katılan ya da bu operasyonları yürütenlerden tek bir failin bile adaletin önüne çıkarılmadığı belirtildi.

Bu raporu hazırlayan HRW’nin Rusya konusundaki üst düzey araştırmacısı Jane Buchanan, “Cezasız bırakılan her bir suç, diğerlerine açık bir mesaj gönderiyor: dehşete düşüren eylemlerinden ötürü benzer bir muameleye maruz kalacaklar…” diyerek Rusya’nın aslında bu hak ihlallerini cezasız bırakarak yeni suçlara zemin oluşturduğunu vurguladı.

Raporda, geçtiğimiz aylarda “Memorial” isimli insan hakları örgütünün Grozny şubesi temsicisi, Çeçen insan hakları savunucusu Natalya Estemirova’nın evinin önünden; “Neslimizi Koruyalım” isimli yerel bir insan hakları örgütünün yöneticileri olan karı-koca Zarema Sadulayeva ile Alik Dzhabrailov’un da ofislerinden kaçırıldıklarını ve üç insan hakları savunucusunun kurşun mermileriyle delik deşik edilmiş cansız bedenlerinin bulunduğuna da yer verildi.

Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi’nin 28 Eylül 2009 tarihindeki oturumunda Kuzey Kafkasya’daki insan hakları savunucularının tehlikeli çalışma konularıyla ilgili olarak güncel konuların tartışılacağına ve bu konuyla ilgili çalışma takvimi oluşturulacağına da raporda yer verildi.

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin bir imzacı tarafı olarak Rusya’nın, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nce hükmedilen tazminatları ve mahkeme giderlerini karşılama yükümlülüğü olmasının yanı sıra,  Rusya’nın ihlalleri gidermek için siyasi ve yasal adımları atmasının da bir zorunluluk olduğuna raporda dikkat çekildi. Rusya’nın ise rahatsız edici bir şekilde Çeçenya ile ilgili konuların Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne götürülmemesi için çeşitli çalışmalar yürüttüğü belirtildi.

Jane Buchanan, raporunda Rus devlet terörizminin kurbanı olan Çeçenlerin yakınlarının Rusya’nın bu tutumundan rahatsızlık duyduğunu belirterek, “Rusya pervasızca Avrupa Konseyi’nin ve AİHM’nin kararlarını yok saydığını” ifade ederek, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin kararlarının kurbanlar ve mağdur yakınları için gerçek adaleti sağlaması ve ayrıca Çeçenya ile Rusya’da insan haklarının kalıcı hale gelmesi için büyük bir potansiyel olduğunu” söyledi.

HRW yetkilileri raporun sonuç bölümünde Rusya’ya, Avrupa Konseyi’nin ve Avrupa Birliği’nin üyelerine çeşitli çözüm önerileri sundu. Çözüm önerilerinde Rusya’ya devam eden soruşturmalarda sağlıklı neticelere ulaşılarak faillerin yargılanması ve cezalandırılması çağrısında bulunulurken; Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği’nin üye devletlerine ise bu konu özelinde Rusya ile öncelikli bir diyalog kurmalarını talep etti.

38 sayfalık İngilizce raporun tamamını BURADAN bilgisayarınıza indirebilirsiniz.