Çeçen Muskhadiyev ailesinin, maruz kaldıkları gayriinsani gözaltı koşulları ve Polonya’ya hukuksuz bir şekilde sınırdışı edilmeleri nedeniyle Belçika’ya karşı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi(AİHM)’nde açtıkları dava bugün sona ererken, mahkeme Belçika’yı 17 bin Euro tazminat ödemeye mahkum etti.

19 Ocak 2010 Salı günü Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin sabah oturumunda 41442/07 numaralı dosyayla takip edilen Muskhadzhiyeva ve diğerleri ile Belçika arasındaki dava kesin hükme bağlandı.

41442/07 numaralı dosyada yer alan mahkeme kayıtlarına göre, davacı 1966 doğumlu Çeçen Aina Muskhadzhiyeva ve dört çocuğu yedi aylık Alik, üç buçuk yaşındaki Liana, beş yaşındaki Khadizhat ve yedi yaşındaki Louisa Polonya’nın Debak-Podkowa Lesna kentinde mülteci kampında ikamet ediyor.

Aile, Çeçenya’nın başkenti Grozny’den kaçarak 11 Ekim 2006 tarihinde Belçika’ya ulaştı ve sığınma talep etti. Ancak Belçika’ya gelmeden önce bir süre Polonya’da kalmışlardı. Belçika makamları Polonya’daki yetkililer ile irtibat kurdu ve Polonya makamları da 18 Şubat 2003 tarihli Avrupa Konseyi Tüzüğü gereği (Bir üçüncü ülke vatandaşının Üye Devletlerden birinde yaptığı sığınma başvurusunun incelenmesinden sorumlu Üye Devlet’in belirlenmesine İlişkin kriter ve mekanizmalann saptanması hakkında) sığınma talep eden Çeçen aile ile ilgili işlemleri kendi topraklarında yürütmeyi kabul etti. Belçika makamları da Çeçen aileye ikamet izni vermeyi reddetti ve ülkeden ayrılmalarını talep etti. Bu karar doğrultusunda Belçika Yabancılar Ofisi, kararı Çeçen aileye tebliğ etti. Aile, 22 Aralık 2006 tarihinde Yabancılar Ofisi tarafından yönetilen ve “Transit Merkez 127 bis” olarak adlandırılan Brüksel Havalimanı yanındaki Kapalı Transit Merkezi’ne (bu merkezde ülkeden ayrılmayı bekleyen yabancılar kalmakta) yerleştirdi.

Ailenin serbest bırakılmalarına yönelik talepleri 5 Ocak 2007 tarihinde Brüksel Asliye Hukuk Mahkemesi ve 23 Ocak 2007 tarihinde bir üst derece mahkeme tarafından reddedildi. Mahkemeler tarafından verilen bu karar süreci içerisinde “Médecins sans frontières” (Sınır Tanımayan Doktorlar) aileyi psikolojik testlere tabi tuttular. Bu testler neticesinde Çeçen çocuklarda -ve özellikle Khadizat’ta- psikolojik ve ruhsal travma olduğuna kanaat getirerek acilen tedavi altına alınmaları gerektiği ortaya çıktı. 24 Ocak 2007 tarihinde Çeçen aile Polonya’ya geri gönderildi. Aynı gün aile temyiz talebinde bulunmuştu. 21 Mart 2007 tarihinde Temyiz Mahkemesi, başvuru sahiplerinin Belçika’dan Polonya’ya sınırdışı edildiğini ve talebin amacından yoksun kaldığını belirterek temyiz isteğini reddetti. 27 Mart 2007 tarihinde Polonya’da bir psikolog tarafından hazırlanılan raporda Khadizhat’ın psikolojik durumunun çok ciddi olduğunu ve durumunda bu bozukluğun Belçika’daki gözaltı sürecinde ilerlemiş olabileceğini doğruladı.

Aina Muskhadzhiyeva ve çocukları, Temyiz Mahkemesi kararı beklenilmeden Belçika’dan sınırdışı edilmiş olmaları ve bir ayın üzerinde bir süre gözaltında tutulmuş olmaları nedeniyle 18 Eylül 2007 tarihinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurdu.

AİHM, elindeki mevcut veriler ve tanıkların ifadeleri doğrultusunda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS)’nin 3. (İşkence Yasağı) ve 5. (Özgürlük ve Güvenlik Hakkı) maddelerinin Belçika tarafından ihlal edildiğine karar verdi. Bu karar ile Belçika’nın mağdur Çeçen mülteci aileye 17.000 Euro manevi tazminat ödemesine hükmetti.