Bir grup insan hakları savunucusu, gazeteci ve artist Litvanya yönetimine yazdığı açık mektup ile Khadizhat ve Malik Gataev ile bakımını üstlendikleri üvey evlatlarının haberleşme hakkının ihlal edilmesini protesto etti.

Kime: Bayan Dalia Gribauskaite
Litvanya Cumhuriyeti Devlet Başkanı
Bay Arminas Lydeka,
Litvanya Seym İnsan Hakları Komitesi Başkanı
Bayan Edita Žiobienė,
Çocuk Hakları Kamu Denetçisi

Biz, aşağıda imzaları yer alan farklı ülkelerden bir grup insan hakları savunucusu, gazeteci ve sanatçı, bir Çeçen ailenin -Malik ve Khadizhat Gataeva-  maruz kaldığı zulme varan insan hakları ihlallerine dikkatinizi çekmek istiyoruz. 23 Mart 2010 tarihinde Litvanya Yüksek Mahkemesi, Malik ve Khadizhat Gataeva’nın duruşma öncesi soruşturmalarında ve Kaunas’taki alt kademe mahkemesinde yargılanmaları esnasında sayısız hukuk kuralının ihlal edildiğine dikkat çekerek Gataev davasının tarafsız ve kapsamlı bir şekilde görülmesine karar verdi.

Endişelerimiz, geçtiğimiz günlerde Gataev davasıyla ilgili olarak Litvanya yetkilileri nezdindeki alarm verici gelişmeler hakkında kendi görüşlerini açıklayan Litvanya’nın Avrupa Parlamentosu’ndaki temsilcisi Leonidas Donskis tarafından da dile getirildi.

Khadizhat ve Malik Gataev ile Vilnius merkezli SOS köyünde geçici bakım altında tutulan altı üvey evladı arasında iletişimin engellenmiş olması münasebetiyle bir kez daha size başvurmaya mecbur kaldık.

Konuyla alakalı olarak SOS köyünde tutulan çocuklar ile şu anda Kaunas’ta Malik’in erkek kardeşi Zaur Gataev ve Malik ile Khadizhat’ın yengesi Yulia Gataeva ile birlikte kalan üç çocuk dahil olmak üzere SOS köyündeki çocukların üvey ailesi arasındaki iletişimin haksız biçimde engellenmesinden ötürü defalarca kez Litvanya makamlarına başvuruda bulunduk.

Buna ek olarak, Yulia Gataeva, Khadizhat ve Malik Gataev’in üç çocuğunun geçici vesayetini üstlenmek için çeşitli engellemelerle mücadele etmek zorunda kaldı. Litvanya vatandaşlığı ve hastanede hemşirelik yapmak gibi sürekli bir işe sahip olmak dahil olmak üzere tüm gerekli yasal koşulları taşıyan en yakın akrabanın çocukların vesayetini almasını engellemenin hiçbir yasal zemini yoktu. Yine de çocukların bile Yulia ile birlikte kalması talebi reddedildi.

Vilnius Psikiyatri Hastanesi’nden alınan resmi bir belgede hasıl olduğu gibi, Gataevlerin 11 yaşındaki kendi çocuklarının aileden ayrılarak ailenin diğer üyeleri ile görüştürülmemesi neticesinde çocukta derin stres belirtilerinin görülmesi üzerine 11 yaşındaki bu çocuk ciddi bir psikolojik tedavi gördü. Çocuğun ızdırabını dindirmek yerine SOS köy yönetiminin aldığı aldığı keyfi bir karar çocuğun ciddi bir tıbbi tedavi görmesine neden oldu.

Yulia Gataeva ve bakımı altında bulunan üç çocuk, SOS köyündeki çocuklar ile görüşmesine yılda yalnızca bir kez izin veriliyor. Bu da ancak Gataev ailesine Finlandiya, Litvanya, Rusya, Letonya, ABD, İngiltere ve diğer ülkelerin vatandaşlarından gelen güçlü kamuoyu desteği sayesinde mümkün oldu.

Daha sonra ise SOS köyü yönetimi Yulia Gataeva’ya aile ile birlikte yaşayan çocuklar ile SOS köyünde kalmak zorunda olan altı talihsiz çocuğun görüşmelerinin bu altı çocukta travma yarattığını söyledi. Açıklandığına göre görüşmeden sonra köyde kalan altı çocuk tüm hafta boyunca ağlıyordu. Çocuklardan dökülen gözyaşlarına neden olan şey basit bir gerçekti, çocuklar ailelerini özlüyordu ve SOS köyü yönetimi de yaptığı açıklama ile bunu kabullendi. Ancak bu durumda dahi SOS köyü yönetimi korumaları altındaki bu çocukların durumlarında travmadan kurtulmaları için hiçbir adım atmadı. Öte yandan, SOS köyü yönetiminin geçici korumasında tedavi ettiği çocukların sadece Litvanyalı çocuklar olduğunu öğrendik. Hatırlatmalıyız ki bu altı çocuk Rusya Federasyonu vatandaşı olup üvey ebeveynleri hem Rusya’dan hem de Litvanya’dan koruma aramak zorunda.

SOS köyüne yaptığımız ziyarette çocuklarla görüştük, bu altı miniğin sadece Litvanyaca konuşmaları istendiği için Çeçence ve Rusça’yı neredeyse unutmuş olduklarını tespit ettiğimizde şoka uğradık. SOS köyü yönetiminin korkunç biçimde bu altı çocuğun üvey ebeveynleri ile ailenin diğer üyelerini onlara unutturmaya çalıştığını öğrenmek bizi dehşete düşürdü.

Khadizhat ve Malik Gataev şu anda özgür ve Finlandiya’da sığınma başvurularının neticesini bekliyor. Malik Gataev halen ailelerinde tüm küçük üvey çocukların yasal velisi. Çocuklar üzerindeki vesayetin yasallığı sorgulanmadı ya da iptal edilmedi.

Malik Gataev 19 Nisan 2010 tarihinde SOS köyünde tutulan çocukları ile görüşmek için bir denemede daha bulundu. Çocuklarıyla skype üzerinden video konferansla görüşme yapmasını sağlaması ricasıyla SOS köyü yöneticisi Danius Miezys’ı aradı. Danius Meizys, çocuklar ile üvey ebeveynleri arasındaki görüşmenin ancak kendi gözetiminde ve Rusça olarak yapılmasına müsaade etti. Danius Meizys, Malik Gataev ile yaptığı telefon görüşmesinde Malik’in çocuklarıyla ancak vesayeti altındaki çocukları SOS köyüne gönderen birimin yazılı iznini sunması halinde istediği dilde görüşebileceğini belirtti.

Bu durum, VSD’nin SOS köyü yöneticisi Danius Meizys’in esas görevi olan çocuklarla ilgilenmesini engellediğini varsaymamıza neden oluyor.

Bu sınırlamaların uygulanabilmesi için ne yasal ne de ahlaki bir zemin olmadığını biliyoruz. Gataev ailesi zaten bir süredir Litvanya’daki farklı kolluk güçlerinden sürekli taciz edilmektedir. Ancak durum üvey ebeveynler ile çocukları arasında iletişim özgürlüğünün engellenmesiyle daha da kötüleşmiştir.

Sizden, Avrupa İnsan Hakları ve Temel Hakların Korunması Konvansiyonu ve Birleşmiş Milletler Uluslararası İnsan Hakları Deklarasyonu’na uygun olarak bu ihlallerin çözümünü ve bundan başka ihlallerin önlenmesini temin etmenizi talep ediyoruz.

Oksana Chelysheva, Gazeteci, Finlandiya Pen Merkezi sürgündeki yazar
Ieva Raubisko, İnsan bilimci, Oxford Üniversitesi
Teemu Matinpuro, Finlandiya Barış Komitesi Genel Sekreteri
Iida Simes, Rosebud Yayınevi, Finlandiya PEN Merkezi
Anu Harju, Zhima Ditt (Küçük Ağaç) sivil toplum organizasyonu
Kerkko Paananen, Fin-Rus Vatandaşları Formu
Mantas Kvedaravicius, İnsan bilimci, Cambridge Üniversitesi
Andrey Nekrasov, Film yapımcısı
Jeremy Putley, Muhasebeci, İngiltere
Aki Kaurismaki, Film yapımcısı
Rimantas Iniakovas, aile dostu
Vladimir Linderman, Gazeteci, 13 Ocak Hareketi lideri, Letonyda
Stanislaw Dmitrievskiy, Rus-Çeçen Dostluk Topluluğu Başkanı
Elena Maglevannaya, gazeteci ve insan hakları savunucusu
Burak Öztaş, Avukat, İstanbul
Anu Lönnqvist, Çevirmen, Finlandiya
Jarkko Tontti, Yazar, Avukat, Köşe yazarı, Finlandiya PEN Merkezi
Asya Umarova, Gazeteci
Anzor Maskhadov, Gazeteci, Norveç
Mayrbek Vatchagaev, Tarihçi, Fransa
Aleksandra Wagner, Akademisyen, Krakow-Poland
Nadezhda Banchik, Gazeteci, ABD

*Metin halen imzaya açıktır. Gataev ailesine destek vermek isteyenler Oksana Chelysheva’ya şu adresten e-posta gönderebilirler: o.chelysheva@gmail.com