Arşiv Belgeleri

Tozlanmış raflardaki Arşiv Belgeleri…

Çeçen Kültürü

Çeçen Dili ve Folkloru, Halk Dansları, Efsaneler, Öykü ve Masallar ile çeşitli kültürel bilgiler…

Çeviriler – Makaleler

Çeşitli Çeviri ve Makaleler…

Röportajlar

Ekibimizce Yapılmış Çeşitli Röportajlar…

Şarkı Sözleri

Sevdiğiniz Çeçence şarkıların sözlerine buradan ulaşabilir, dinleyebilir ve indirebilirsiniz.

Ana Sayfa » Haberler

Muhaliflerin Ölümünde Soruşturma Kadirov ile Bağlantı Kuruyor

Bu yazı 26 Nisan 2010 Pazartesi  tarihinde yazıldı. Şimdiye kadar 4.815 defa okundu.. Yorum Yok
Muhaliflerin Ölümünde Soruşturma Kadirov ile Bağlantı Kuruyor

Umar S. Israilov, Çeçenya’nın Rusya destekli Devlet Başkanı Ramzan Kadirov’un şahsen adım kaçırma, öldürme ve işkence etmeye katılmakla suçlayan bir gammaz gizlenerek yaşıyordu ama geçtiğimiz yıl bir bakkaldan yoğurt, yumurta ve ve üç çocuğu için
M&M ile ayıcıklı jelibon paketleri alıp evine yürürken vurularak öldürüldü.

Uyguladığı katı yöntemler ve değişmeyen Kremlin desteği sayesinde ayrılıkçı ayaklanmaları bastıran Moskova destekli Çeçen lider Ramzan A. Kadirov, eski korumalarından Bay Israilov hakkında herhangi bir bilgiye sahip olmadığını ve ölümüyle bağlantısı olduğu iddialarını reddediyor.

Ancak Avusturya’nın suçla ilgili 15 ay süren soruşturmasında katil zanlıları ile Kadirov’un yakın danışmanlarından birisi olan tek bacaklı eski bir isyancı Kadirov’un kirli işinin organizatörü olarak tarif edildi.

Bu cinayet ayrıca Çeçenya gibi yerlerin vahşi kurallarının Kafkasya’dan Bay İsrailov’un sığındığı Batı Avrupa’ya uzandığını gözler önüne seriyor. Federal terörle mücadele soruşturmacıları, panik içerisindeki Çeçen katilin kaçmaya çalışırken cep telefonlarından Kadirov’un Rusya’daki danışmanı Shaa Turlayev dahil olmak üzere birkaç kişiyle yaptığı görüşmeler sayesinde olayı bir çorap söküğü gibi birbiri ardına ortaya çıkardı. Cinayetten önce de katil zanlılarından ikisinin Turlayev ile Avusturya’da görüştüğü kaçmak için kullanılan araçta bulunan Turlayev’in pasaportunun kopyasından anlaşıldı.

Ortaya çıkan yeni kanıtlar Kadirov’un inkarı hakkındaki sorular ve Çeçenya’nın Rusya destekli devlet başkanının veya hükümetinin doğrudan cinayette bir rol oynayıp oynamadığına ya da Çeçenya, Azerbaycan, Türkiye, Moskova, Avrupa ve Orta Doğu’daki bir dizi cinayetle Moskova destekli Çeçen lider Kadirov’un muhaliflerinin susturulmasında kiralık katil yönetimin kullanılıp kullanılmadığına ilişkin sorular çoğalıyor. Bu cinayetler Rusya’nın Başbakanı Vladimir V.Putin’in tarafından yükselişi ve gücü elinde tutması sağlanan Kadirov’un herhangi bir hükümetin kanununun üstünde olduğu intibası uyandırıyor.

27 yaşındaki Bay İsrailov, Çeçenya’daki kirli ayrılıkçı savaşta yer alan bir savaşçıydı ve şiddet uygulamakla suçlandı. Ancak sonunda Avrupa’nın kurallarına uydu: Avusturya’da sığınma elde etti ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde Kadirov’a karşı delillerini sundu. Avusturya’nın başkentinde güpegündüz halka açık bir caddede trafik ışığında duran katillerin saldırısına uğradı.

Avusturya Savcıları iddianameyi bir hafta gibi kısa bir süre içerisinde açıklayacaklarını söylüyor. Çeçenya n1n kukla devlet başkanının ya da hükümetinin cinayetle ilişkisi olduğuna dair iddianamede yer alacak herhangi bir kanıt Avusturya’yı hem ülke içerisinde hem de diplomatik alanda sıkıntıya sokacak.

Polis Soruşturması

Dosya rutin polis soruşturması ile başladı: 41 yaşındaki Otto Kaltenbrunner, Bay İsrailov cinayetinin yerel organizatörü olmakla itham ediliyor, görgü tanıklarınca bildirilen cinayetin ardından kurban yerde yatarken hızla uzaklaşan yeşil renkli Volvo’nun plakası sayesinde teşhis edildi. Verilen araç plakası Kaltenbrunner’e ait Volvo araçla eşleşti. Birkaç saat içerisinde tutuklandı.

Savunma avukatlarına, Avusturya Federal Savcılığı’na ve soruşturma verilerine erişimi olup güvenlik endişesiyle kimliğinin açıklanmasını istemeyen bir şahsa göre davanın içeriği Kaltenbrunner’in hareketlerinin ve telefon görüşmelerinin ayrıntılı şekilde dökülmesiyle genişledi, bu gelişmeler diğer zanlılara götürdü.

İlk ipuçları katil halkasının kukla Çeçen hükümetiyle kesiştiğini ortaya koydu: Müfettişlerin kayıtlarına göre, Kaltenbrunner’in aracındaki polis incelemesinde kukla Çeçen devlet başkanının yakın danışmanı olan 37 yaşındaki Shaa Turlayev’in pasaportunun bir kopyası ve elektronik bir uçak bileti bulundu.

Soruşturmada cinayetten iki buçuk ay önce Turlayev’in Moskova’dan Viyana’ya seyahat ettiğini ve cinayetin baş zanlılarından ikisi – Lecha Bogatirov ve Otto Kaltenbrunner (Sovyetler döneminde Çeçenya’da doğdu)- dahil olmak üzere birkaç Çeçen ile buluştuğu ortaya çıktı.

İsrailov’un dul eşi, Turlayev’in Avusturya’dayken defalarca kez İsrailov ile görüşmeye çalıştığını söyledi. Müfettişler Turlayev’in Avusturya’dan ayrılırken de aynı iki kişi tarafından havaalanına bırakıldığını buldu. Bu adamlar suçtan birkaç gün önce birbirleriyle bu numaradan iletişim kurdukları birbirini takip eden iki telefon numarasını aktif etti.

Yetkililer 35 yaşındaki Lecha Bogatirov’u 13 Ocak 2009 tarihinde öğlen saatinden sonra Bay İsrailov’un eşi ve çocukları ile birlikte yaşadığı evinin karşısındaki bakkaldan çıktığında İsrailov’un önünü kesmekle suçluyor. Yetkilerin elde ettiği bilgilere göre, İsrailov karşı koyup koşmaya başladıktan sonra Bogatirov onu kovaladı ve ateş açtı, tabancasından çıkan üç mermi ile onu vurdu.

Soruşturma kayıtlarına göre, Bay İsrailov ölürken, kurbanı kovalayan Bogatirov ile Turpal Ali Yesherkayev öfkeli bir biçimde markete doğru gitti. Kaçmak için yoldan geçen bir aracı durdurup sürücüsünü dışarı atmaya denedilerse de başarılı olamadılar.

Soruşturma, katil zanlılarının sonunda cinayet sahnesinde yer alan Kaltenbrunner’e ait Volvo’ya bindiğini tespit etti. Bir üçüncü şahıs, Muslim Dadayev, arabayı olay yerinden uzaklaştırdı, bir başka markete sürerek aracı ve Bogatirov’in ceketini orada bıraktı. Müfettişlerin söylediğine göre, buradan önce bir toplu taşıma aracını ve sonra bir taksiyi kullanarak şehirden ayrıldılar.

Kaçtıklarında, bir araya gelmiş katillerin resminden başka bir şey değillerdi: sürekli yer değiştirdiler ve telefon görüşmeleri yaptılar.

Müfettişlerin elde ettiği kayıtlara göre, bu süre içerisinde 41 yaşındaki Kaltenbrunner yeni telefon numarasından Bogatirov’un yeni numarasını aradı. Arama 93 saniye sürdü. Kaltenbrunner, Bogatirov ile görüşmesinin hemen ardından da aynı hattan Turlayev tarafından kullanılan bir Rus cep telefonunu aradı.

Soruşturma evraklarına erişebilen şahıs, kısa bir süre sonra da Kaltenbrunner ve Bogatirov’in yeni cep telefonu numaralarını kullanmayı tamamen kestiklerini aktardı.

Eski bir isyancı ve boksör olan Kadirov, 2004 yılından bu yana savaştan tahrip olmuş Kafkasya’nın kuzey yamacındaki bir Rus cumhuriyetini küçük bir polis devletine çevirdi.

Yönetimine inşaat patlaması ve açık çatışmalarda keskin bir düşüş eşlik ettiyse de geçtiğimiz günlerde Moskova metrosunda yaşanan bombalama olayları gibi tek tük terörist saldırılar yaşanmaya devam etti. Ancak Kadirov kullandığı yöntemler insan hakları grupları ve öğretim üyeleri tarafından Kadirov’un kişisel taşkınlığı ve suça meyilli bir kişi olmakla suçlandı.

İmaj Sorunu

Kadirov’un fahişelerle bir banyoda eğlenmesi dahil olmak üzere bazı iddialar, Kadirov’un kendi imajını dini bütüm Sufi bir Müslüman ve ülkesinin dini konulardaki gelişimine önderlik eden bir lider olarak değiştirmesine neden oldu. Kadirov’un müteahhitleri haraca bağlaması, devlet petrol gelirleri ve Çeçenya’nın iyileştirilmesi için gelen paraları kendi hazinesine aktartması gibi diğer iddialar ise onu rüşvet verilen bir kişi olarak tasvir ediyor.

İnsan hakları araştırmacıları ve Kadirov’u eleştirmeye cesaret edebilen muhalifler onu Çeçenya’yı ezmek amacıyla toplu bir cezalandırma kampanyasını yerine getirmek ve bizzat buna katılmak için tayin edilmiş bir sadist olarak tasvir ediyor.

Bay İsrailov ve babası Sharpuddi İsrailov tarafından Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne sunulan belgelerdeki ayrıntılı kanıtlar bu görüntüyü destekler nitelikte.

Rus savcılara ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne yaptıkları şikayette İsrailovlar, Kadirov’un önceki hükümet görevlerinde ayrılıkçı olduğundan şüphenilen kişilerin ve ayrlıkçıların aile üyelerinin kaçırılmasına yönelik bir mücadeleye sevk ettiğini ve İsrailovlar dahil olmak üzere tutuklananlara şahsen işkence ettiğini, öldürülmelerini emrettiğini ya da infazlarda bizzat hazır bulunduğunu belirtti. 2006 yılının sonlarında doldurulan mahkeme belgeleri Kadirov’a karşı içeriden kendi halkasından birisi tarafından yapılan ilk başvuruydu ve görünüşe göre Kadirov’un insan hakları mahkemesinde şahsen ilk kez suçlanmasıydı. Bunlar aynı zamanda Bay İsrailov’u artık daha tehlikeli bir oyunun içine çekiyordu.

Bay İsrailov eski bir Çeçen isyancıydı, tutuklandı, işkence gördü ve baskı altında taraf değiştirerek Kadirov’un güvenlik düzeneğine katıldı. Polis tarafından Çeçenlerden toplanan açıklamalara göre, güvenlik görevlisi olarak çalıştığı süre boyunca İsrailov’dan korkuluyordu; Muslim Dadayev’in erkek kardeşi dahil olmak üzere pek çok Çeçen erkeğe şahsen ağır bir işkence yapmakla suçlanmıştı.

Sonuçta rütbelerini yok saydı ve Rusya’dan Polonya’ya kaçtı. Şikayette babasının Kadirov’un polis birliği tarafından kaçırıldığı, işkence gördüğü ve yaklaşık bir yıl boyunca tutuklu kaldığı anlatıldı. Sharpuddi Israilov, The New York Times ile yaptığı röportajda, sinirinden kuduran Kadirov’un kendisini dövdüğünü ve Umar’ı arayarak geri dönmemei halinde Sharpuddi’yi öldüreceği şeklinde tehditler savurduğunu söyledi.

Sharpuddi Israilov bir Ramazan jesti olarak serbest bırakıldı ve o da Rusya’dan kaçtı.

Birbiriyle karşılaştırıldığında, şikayetler, güç kullanma ve toplu cezalandırma metotlarıyla ayrılıkçıları bastırmak ve Kadirov ailesini yönetimin başına getirmek için Rus-Çeçen ortak çalışmasının bir parçası olarak kurulan işkence merkezlerinin yoğun çalışmalarını kabataslak çiziyor. Şikayetler ayrıca Kadirov’un en yakın sırdaşı ve 2007 yılından bu yana Rusya Federasyonu Duma Parlamentosu Alt Meclisi milletvekili olan Adam Delimkhanov‘u da işaret ediyor.

Delimkhanov, Putin’in liderlik ettiği partinin bir üyesi ve 2009 yılında Umar S. İsrailov’un Avusturya’da öldürülmesinden altı hafta sonra Birleşik Arap Emirlikleri’nde işlenen Kadirov’un rakiplerinden Sulim B. Yamadayev cinayetinin azmettiricisi olduğu için hakkında uluslararası arama kararı bulunuyor.

Bay İsrailov öldürülmeden önce Avusturya polisine mimli bir kişi olduğunu söylemişti.

İsrailov, 2008 yazında Kadirov’un bir elçisinin kendisiyle bir görüşme ayarladığını ve Kadirov’a karşı yasal şikayet başvurusunu geri çekerek Çeçenya’ya dönmesini talep ettiğini bildirdi. İsrailov, adamın ailesini tehdit ettiğini söyledi. O adam bilahare Avusturya terörle mücadele müfettişleri tarafından sorgulandı; şahıs resmi ifadesinde Kadirov’un öldürülmek üzere 300 kişilik bir düşman listesi hazırladığını ve cinayetleri gerçekleştirmek üzere de bir ekip kurduğunu açıkladı. Yetkililerin serbest bıraktığı şahıs Rusya’ya geri döndü. Bu listenin varlığı başlı başına doğrulanmadı.

Umar İsrailov, Aralık 2008’de Avusturya polisine başvuruda bulunarak takip edilerek izlendiğini bildirdi ve koruma talep etti.Polis ise koruma sağlamayı kabul etmedi. Sadece birkaç hafta sonra İsrailov öldürüldü. Polis ancak o zaman durumun ciddiyetini kavradı.

Şüpheliler

Davayla ilgili olarak Avusturyalı yetkililer üç Çeçen’i hapiste tutuyor: Kaltenbrunner, Yesherkayev ve İsrailov’un hareketlerini cinayetten birkaç hafta önce izlemeye başlayan ve arabayı olay yerinden çıkaran Dadayev.

Savunma avukatları ve Savcılık Sözcüsü Gerhard Jarosch’un verdiği bilgilere göre, Savcılık şu anda bir iddianame hazırlıyor. Bay Jarosch, iddianamenin kamuoyuyla paylaşılmasının ve kimin suçlandığının çok yakında belki de önümüzdeki ay içerisinde öğrenileceğini sözlerine ekledi. İsrailov’un ailesi ve destekçileri Kadirov’un isminin iddianamede olmasını ve Rusya’nın aksine Batı’da ondan hesap sorulduğunu görmeyi ümit ediyor.

Küçük bir şansta olsa, Rusya’daki herhangi bir zanlı burada adaletle karşı karşıya gelebilir. Rusya inatla yurtdışındaki meşhur cinayetlere karışan vatandaşlarını iade etmeyi reddediyor.

Soruşturma bu davayla benzerlik taşıyan Çeçen siyasi cinayetlerinin gündeme geldiği bir dönemde tamamlanıyor; bir Rus gazetesi ve internette paylaşılan bir video her ne kadar bu olayla alakalı olmasa da Kadirov’un düşmanlarının bizzat Kadirov’un emri ile Turlayev’in organize ettiği cinayetlerle avlandığını iddia ediyor.

Avusturya’daki gerçekler manalı ama tesadüfi. Başka hiçbir görgü tanığı ortaya çıkmadı; iki önemli zanlı Rusya’ya kaçmayı başardı ve yargılama için bilinen yıldız görgü tanığı yok.

Bunun yanı sıra umutlandıran bazı ipuçları da var. Bay Jarosch, “Kaltenbrunner ve Turlayev arasındaki bağlantıyı biliyoruz. Bağlantı orada” diyor.

Bay Jarosch, tam olarak açık olmayan ise Turlayev’in net rolü, Kadirov’un bir parmağının olup olmadığı diyor. Hapisteki üç adamın müfettişlerle işbirliği yapmadığını söylüyor. Ve Bogatirov, Avusturya’da yakalanmadan Rusya’ya kaçtı.

Bay Jarosch ayrıca, uluslararası arenada yakından takip edilen Umar İsrailov cinyaetinin, cinayetin hemen ardından yetkililerin dile getirdiği gibi sürgündeki Çeçenler arasındaki bir çekişmenin sonucu da olabileceğine değindi.

Kadirov personeli aracılığıyla bu makale için röportaj yapmayı reddetti ancak daha önce The Times’a verdiği demeçlerde iddiaları reddetmişti.

Shaa Turlayev’e ise ulaşılamadı. Cinayetin hemen ardından Kaltenbrunner’in aradığı cep telefonu numarasına kendisini Shaa’nın erkek kardeşi olarak tanıtan bir kişi cevapladı ve Shaa Turlayev’in Türkiye’de olduğunu, görüşmeye müsait olmadığını söyledi.

Bogatirov’in de nerede olduğu bilinmediğinden kendisine ulaşılamadı. İsrailov ailesinin avukatı konuyla ilgili yorum yapmayı reddetti. Kaltenbrunner’in avukatı Rudi Mayer, müvekkilinin cinayetin ardından Turlayev’i aradığını söyledi ancak müvekkilinin masum olduğunu belirtti. Konuşma kısa sürdü, sadece 11 saniye ve ne konuşulduğuna ilişkin bir kopya olmadığını ifade etti. Mayer, “Telefon görüşmesi yaptı ancak cinayet hakkında değil. Ne konuşulduğunu kimse bilmiyor” dedi.

Dadayev’in avukatı Lennart Binder, müvekkilinin sadece arabayı sürdüğünü ve cinayete karışmış olabileceğinden haberi olmadığını söyledi. Binder, Dadayev’in Umar İsrailov’un birisine borcu olabileceğini söylediğini aktardı. Bu garip açıklamalar savcılar tarafından tek bir teori altında değerlendiriliyor: grup İsrailov’u kaçırmak istiyordu ama İsrailov onlara karşı koyup kaçmaya çalışınca onu öldürdüler.

Bay Binder e-posta yoluyla verdiği yanıtında, “Müvekkilinin söylediğine göre İsrailov’un kaçırılması planında yer almış, öldürülmesinde değil” diyerek müvekkilinin Çeçenya’nın acımasız kuralları altında olaya karışmaktan başka bir seçeneği olmadığını belirtti ve şunları ekledi: “İşbirliğini reddetmesi halinde Çeçenya’daki akrabalarının can güvenliği tehlikede olacaktı!”

26.04.2010

C. J. Chivers

The New York Times



Bir yanıt bırakın!

Aşağıya bir yorum ekleyin veya kendi sitenizden trackback yapın. İsterseniz RSS ile de yorumları takip edebilirsiniz.

Yorum yazmadan önce lütfen kuralları okuyunuz...

500 karakter kaldı.

Yorum yaparken kullanabileceğiniz etiketler:
<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

Bu sitede Gravatar kullanabilirsiniz. Ayrıntılı bilgi ve üyelik için Gravatar sitesini ziyaret ediniz.