Arşiv Belgeleri

Tozlanmış raflardaki Arşiv Belgeleri…

Çeçen Kültürü

Çeçen Dili ve Folkloru, Halk Dansları, Efsaneler, Öykü ve Masallar ile çeşitli kültürel bilgiler…

Çeviriler – Makaleler

Çeşitli Çeviri ve Makaleler…

Röportajlar

Ekibimizce Yapılmış Çeşitli Röportajlar…

Şarkı Sözleri

Sevdiğiniz Çeçence şarkıların sözlerine buradan ulaşabilir, dinleyebilir ve indirebilirsiniz.

Ana Sayfa » Çeviriler - Makaleler

Kremlin’in Çeçen Canavarı

Bu yazı 29 Mayıs 2010 Cumartesi  tarihinde yazıldı. Şimdiye kadar 5.473 defa okundu.. 1 Yorum
Kremlin’in Çeçen Canavarı

Rus gazeteci Anna Politkovskaya, Moskova’da apartmanının girişinde vurulup öldürülmeden iki yıl dört ay önce, 2004 yılının yazında Çeçenya’ya bir seyahat yaparak bir süre önce (Kremlin’in lütfuyla) ülkenin de-facto lideri olan 27 yaşındaki Ramzan Kadirov ile röportaj yapmayı göze aldı. Bunun asap bozucu bir deneyim olduğu kanıtlandı. Yüz yüze görüşmelerinde onun iktidara kanlı yükselişini yazdığı için Kadirov, Politkovskaya’ya olan öfkesini gizleyemedi ve hatta vurulabileceğiyle tehdit etti. Görüşmeden sonra Anna Politkovskaya şu sonuca varmıştı: “Kremlin küçük bir canavar yetiştiriyor. Şimdi onu beslemeleri lazım. Yoksa ateş saçacak”.

Politkovskaya oldukça haklıydı. Kadirov, 2007 yılında Çeçenya’nın [kukla] devlet başkanı olduğundan bu yana uyguladığı şiddet ve terör ile ülkeyi kendi tımarı (feodal lord tarafından idare edilen toprak parçası) haline getirdi. Ayrıca görünüşe göre kiralık katilleri de Dubai, İstanbul, Moskova ve Kuzey Kafkasya’da farkına vardığı düşmanlarını pişkince bir dizi cinayetle ortadan kaldırdı.

Kadirov’un rejimine askeri ve ekonomik destek sağlayan Kremlin, yakın zamana kadar cinayetleri Kadirov’un işlediğine yönelik iddiaları görmezden geldi. Nisan ayından bu yana savcıların üzerinde çalıştığı iki ayrı soruşturmaya –Viyana’da bir cinayet ve Moskova’da bir suikast girişimi – Kadirov’u ilk kez doğrudan dahil edildi. Ve bu durum açığa çıktığından beri haftalardır Kremlin yönetiminin Kadirov’a yönelik kayıtsız şartsız desteğinde bir endişe gözleniyor. Bu dosyalar Moskova’nın Çeçen politikasıyla ilgili derin etkiler yaratabilir.

Moskova’nın uzun süredir dehşet verici bir sıklıkta insanların Kadirov’un yönetimine muhalif olduğu şüphesiyle kaçırılmalarını, ortadan kaybolmalarını ve işkence görmelerini göz ardı ederken, Kadirov’a Çeçenya’yı acımasız bir güçle yönetmesine müsaade ettiği, kişisel arzularını gerçekleştirmesini kolaylaştırdığı ve savurgan yaşam tarzını finanse ettiği biliniyor. Ancak Kadirov’un zalimane kan davaları sadece Çeçenya’daki rakip klanlarla sınırlı kalmıyor. Gerçekten şimdi ortaya çıkıyor ki, Kadirov, Çeçenya’da onun şahsi emirleriyle işlenilen korkunç insan hakları ihlallerine dikkat çeken herkesin peşinden gidiyor ve Anna Politkovskaya’da muhtemelen onun ilk hedeflerinden birisi olabilir.

Kuvvetle muhtemel kurbanların listesi ürkütücü: Kadirov’a karşı hukuki davaları takip eden Avukat Stanislav Markelov Ocak 2009’da Moskova’da (gazeteci bir arkadaşıyla birlikte) vurularak öldürüldü. Aynı ay Kadirov’un eski güvenlik ekibinden olan, daha sonra Avusturya’da mültecilik statüsü elde ederek Kadirov’a karşı şok edici insan hakları ihllallerini ortaya atan Umar İsrailov Viyana’da öldürüldü. Ve Haziran 2009’da Politkovskaya’nın yakın arkadaşı ve meslektaşı olan Natalya Estemirova öldürüldü; Kadirov’un kontrgerillaları tarafından yaygın bir şekilde işlenilen adam kaçırma ve yargısız infaz suçlarını Novaya Gazetesi, Human Rights Watch ve İnsan Hakları Merkezi “Memorial” için belgeleyen Natalya Estemirova’yı evinin önünden güpegündüz dört kişi kaçırdı. Saatler sonra mermilerle delik deşik edilmiş cansız bedeni komşu İnguşetya’da bir hendekte bulundu.

Politkovskaya’nın öldürülmesinden sonra, Putin tarzının dışında bir söylemle cinayetin Kadirov’u “hakkında yazılmış tüm makalelerden (örneğin Politkovskaya tarafından yazılanlar) daha çok üzdüğüne” dikkat çekti. Geçtiğimiz yaz Estemirova’nın ailesi, arkadaşları ve meslektaşları ölümünün kırkıncı günü nedeniyle Grozny’de bir anma törenine katıldığında, Putin Kadirov ile birlikte bir devlet törenine katılmak için Çeçenya’nın başkentine uçtu. Manidar bir şekilde Estemirova cinayetiyle ilgili yürütülen soruşturmayı kişisel kontrolü ele alması için Kadirov’a izin verildi ve bugüne kadar halen tek bir kişi tutuklanmadı.

Moskova ayrıca Kadirov’un muhaliflerinden, rakip bir klanın üyesi Sulim Yamadayev’in Mart 2009’da Dubai’de öldürülmesinden sonra Dubai hükümetinin cinayeti organize etmekle suçladığı Putin’in Birleşik Rusya Parti’sinin ve Rus Duma Meclisi’nin bir üyesi, Kadirov’un kuzeni Adam Delimkhanov’un iadesine yönelik Dubai hükümetinden gelen talepleri de reddetti. (12 Nisan’da Dubai Mahkemesi cinayetten dolayı iki Orta Asya kökenli kişiyi ömür boyu hapse mahkum etti.)

Peki ama Moskova ne kadar daha Çeçen kuklasına yönelik kanıtları görmezden gelebilir? Nisan ayında Viyena polisinin terörle mücadele departmanı tarafından Avusturya savcılığına sunulan 214 sayfalık gizli raporda Kadirov ve baş yaveri Shaa Turlayev’in ismi Ocak 2009’da Viyana’da Kadirov’un eski güvenlik görevlilerinden Umar İsrailov’un öldürülmesinde “asli failler” olarak yer alıyor. İsrailov’un dul eşine göre, Turlayev cinayetten kısa bir süre önce Viyana’da göründü ve kocasıyla görüşme denemelerinde başarısız oldu. Ayrıca cinayeti Viyana’da organize etmekle suçlanan ve şimdilerde kendisini Otto Kaltenbrunner olarak adlandıran Çeçen mülteci, cinayetin hemen ardından Turlayev ile telefonda görüştü. Dahası Turlayev’in pasaportunun bir kopyası ve Avusturya’ya seyahat etmek için kullandığı elektronik uçak bileti de cinayet mahallinden kaçmak için kullanılan araçta bulundu. Human Rights Watch’un bir temsilcisinin ifade ettiği gibi: “Avusturya Savcılığının Ramzan Kadirov hakkında vardığı sonuçlar … Rus hükümetini Çeçenya’da hukukun üstünlüğünü nihayet yeniden tesis etmek için gereken adımları atması için harekete geçirmelidir.”

Bu arada, Kadirov’un Kremlin destekçileri Haziran 2009’daki bir suikast girişiminden ötürü bir Moskova soruşturmasının baskısıyla karşı karşıya. Başarısız suikast girişiminin hedefinde, Dubai’de öldürülen Sulim Yamadayev ile 2008 yılında Moskova’da öldürülen Devlet Duma Meclisi Milletvekili Ruslan Yamadayev‘in erkek kardeşi İsa Yamadayev’di. Bu yılın Nisan ayında Moskova Bölge Mahkemesi davayla ilgili gizli oturumlara başladı. Şaşırtıcı bir şekilde sorgulamanın videosu ve bir dökümü kurban Yamadayev’in eline geçti ve o da bunları büyük Rus gazetelerinden birisi olan “Moskovsky Komsomolets”e sızdırdı. Zanlı Khavash Yusupov sorgulanması esnasında suçunu itiraf etti ve Shaa Turlayev tarafından kiralandığını iddia etti. Yusupov’un söylediğine göre Turlayev onu ölüm emrini veren Kadirov ile görüştürdü.

Önümüzdeki birkaç hafta içerisinde Viyana’daki cinayetle ilgili olarak Avusturya’nın Kadirov aleyhinde resmi bir suçlama yapıp yapmayacağını ve Moskova’daki mahkemenin Kadirov hakkında ne karar vereceğini göreceğiz. Fakat aslında, Moskova’daki olayda Kremlin’deki seçkinler zümresinden bazılarının Kadirov’un dizginlenmesi gerektiğine karar verdiği için [kukla] Çeçen başkan ve baş danışmanı hakkındaki oldukça zarar verici bu bilgilerin Rus medyasında yer almasına müsaade edildi. Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Dmitry Medvedev bunlardan birisi olabilir mi? Putin’in aksine Medvedev çözümlenmeyen cinayetler ve Kuzey Kafkasya’daki insan hakları ihlallerine ilişkin ciddi endişelerini dile getirdi. Medvedev geçtiğimiz yaz yaşanan Estemirova olayına tepki göstererek, Natalya Estemirova’nın insan hakları alanında yürüttüğü çalışmalar nedeniyle öldürüldüğünün “açık” olduğunu söyledi, ailesi ve arkadaşlarına başsağlığı mesajını iletti.

Ocak ayında Medvedev, kimi gözlemcilere göre özellikle Çeçenya üzerinde Moskova’nın kontrolünü sağlayabilmek için Kuzey Kafkasya Federal Bölgesi’ni kurarak başına bir Devlet Başkanlığı temsilcisini, Alexander Khloponin’i atadı. Çok kısa bir süre önce, 19 Mayıs’ta, Medvedev, insan hakları savunucularını davet ederek Moskova’da onlarla Estemirova cinayetinin de gündeme geldiği iki buçuk saatlik bir toplantı yaptı. Bu Kremlin’in insan hakları avukatlarıyla yaptığı ilk görüşme değildi elbette. Ancak Medvedev açısından bir yola koyulmaydı, çünkü toplantı tamamen sıkıntılı Kuzey Kafkasya’daki duruma adanmıştı. Medvedev yanındaki Kholoponin ile birlikte Kadirov’un kontrgerilla güçlerinin alakalı olduğu Çeçenya’daki hak ihlallerinin korkunç detaylarını ve Estemirova’nın ki gibi faili meçhul cinayetler hakkındaki endişeleri dinledi.

Medvedev toplantıya katılanlara, “Eğer bazı gerçeklerden haberdar olmadığı düşünüyorsanız, bu doğru değil. Herkesten daha fazlasını biliyorum, çünkü benim işim bunları bilmek. Şüphe yok ki bazı çok üzücü olaylar hakkında bilgim var” dedi. Konuşmasında insan hakları savunucularının çalışmalarını sürekli alaya alan Kadirov’u örnek gösterdiği anlaşılan Medvedev, “Kafkasya’daki sivil toplum örgütleriyle diyaloğu olmayan bölge liderleri eninde sonunda görevlerini terk etmelidir” dedi.

Medvedev gerçekten samimi olabilir (samimiyetine ilişkin pek çok şüphe var), ancak, Kadirov’u Çeçenya’nın başına atayan Putin’in ve onun güçlü Federal Güvenlik Servisi’nin (FSB) muvafakatı olmadan şu an için Kadirov’u görevinden alabilecek bir pozisyonda değil. Ve görünüşe göre de Putin şimdilik Kadirov’u dizginlemek konusunda gönülsüz davranıyor, çünkü böylesi bir hareketinin Kuzey Kafkasya bölgesini daha da istikrarsızlaştıracağından (ve muhtemelen Moskova gibi pek çok yerde daha fazla bomba patlayacağından) endişe ediyor.

Moskova-Helsinki Grubu’nun başkanı Lyudmila Alekseeva’nın duruma ilişkin gözlemi şöyle, “Kadirov’un cezadan muafiyeti ve herşeyi yapmaya gücünün yetmesi ona Putin’den gelen desteğe bağlı. Putin onu desteklediği sürece, Kadirov hepimizi öldürse bile, kimse Kadirov’un kafasındaki tek bir saç teline dokunamaz”. Belki de Kadirov hakkındaki son gelişmeler Putin’i ve meslektaşlarının Kadirov’un gitme zamanının geldiğine ikna edecektir.

27.05.2010 – The New York Review of Books

Amy Knight



1 Yorum »

  • hothalibi dedi:

    hain hep içimizde

Bir yanıt bırakın!

Aşağıya bir yorum ekleyin veya kendi sitenizden trackback yapın. İsterseniz RSS ile de yorumları takip edebilirsiniz.

Yorum yazmadan önce lütfen kuralları okuyunuz...

500 karakter kaldı.

Yorum yaparken kullanabileceğiniz etiketler:
<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

Bu sitede Gravatar kullanabilirsiniz. Ayrıntılı bilgi ve üyelik için Gravatar sitesini ziyaret ediniz.