Haftalık Ukrayna yayını “Den (Gün)” de yer alan bir habere göre, ünlü Polonyalı gazeteci Krystyna Kurczab-Redlich, Ekim ayının ilk günlerinde Ukraynalı okuyucularıyla Kiev’de bir kitapçıda buluştu. Ziyaret sırasında da Çeçenya ve Rusya ile ilgili önemli tespitlerde bulundu.

Leh gazeteci Krystyna Kurczab-Redlich, Rusya’da 14 yıl boyunca Polonya medyası için bir muhabir olarak çalıştı. 1990 yılında gittiği Moskova’da hemen Rusya’nın siyasi sahnesine daldı. Burada çalıştığı sure boyunca sık sık Çeçenya’ya giderek sıklıkla çeşitli filmler çekti. Gazetecilik faaliyetleri nedeniyle çeşitli ödüller alan Leh gazeteci, 2005 yılında da Uluslararası Af Örgütü ve “Savaşın Yankısı” isimli Çeçen sivil toplum örgütü tarafından “Nobel Barış Ödülü”ne aday gösterildi. Leh gazetecinin Rusya gerçekleri hakkındaki tespitleri “Pandora’nın Kutusu (Pandrioszka)” ve “Kremlin’in Duvarına Toslamak (Głową o mur Kremla)” isimli kitaplarında okunabilir. Altı ay kadar önce de bu iki kitap Ukraynaca’ya tercüme edildi ve bu nedenden ötürü de Krystyna Kurczab-Redlich okuyucularıyla buluşmak üzere Ukrayna’ya bir ziyaret gerçekleştirdi.

Krystyna Kurczab-Redlich, “Son dönemlerde dünya siyasetinde bir tür ‘Putinizasyon’ gözlemliyoruz. Avrupa Birliği’nin Rusya’nın ekonomik partneri olmasından sonra, Avrupa ülkeleri Rusya’daki insan hakları ihlalleri ve demokrasiye yönelik saldırıları görmezden gelmeye başladı. İran’da ya da başka ülkelerde yaşanılanlar ve oralardaki baskılar hakkında çok rahat bir şekilde bilgi bulabilirsiniz, ama söz konusu Rusya olunca bu imkansız. Rusya konuşulmayan bir ülke. Örneğin, Çeçen problemini Avrupa kurumlarında gündeme getirmek tamamen imkansız. Avrupalı politikacılar, Rusya’da yaşanan siyasi ve sosyal değişim süreçlerine, bunlar açıkça demokrasiye aykırı olsa veya insan haklarını ediyor olsa bile karışmamayı tercih ediyor. Zira Rus yetkililerle içinde bulundukları işbirliği sayesinde ekonomik problemlerini rahatlıkla çözüyorlar” dedi.

Leh gazeteci politika gazeteciliğinin standartlarının düştüğüne, özellikle Polonya’da belirli problemlere gazetecilerin yaklaşımının oldukça yüzeysel bir hal almaya başladığına inanıyor. Örneğin, gazeteciler Rusya hakkında sadece Polonya aleyhine bir durum olduğunda konuşmakta ama bu durumda dahi Rusya, Ruslar ya da muhalefet değil sadece Kremlin anlamına geliyor. Hiçbir kanal Çeçenya hakkında dürüst bilgi sunmaya cesaret edemiyor.

Leh gazeteci, 11 Eylül 2001’de ABD’deki saldırılardan sonra Vladimir Putin’in rahatlıkla Çeçen bağımsızlık mücadelesini hem Rusya içerisinde hem de uluslararası arenada uluslararası terörizm gibi lanse etmeyi başardığını düşünüyor.

Bakış açısına göre, gerçek Rus-Çeçen savaşı Rusların çoğu tarafından bilinmediği gibi bu konu hakkında bilgi sahibi olmaları da çok zor. Ancak Leh gazeteci, Çeçenlerin birinci savaşı engellemek için çaba sarfeden taraf olduğunu vurguluyor, ama bu durumu değerlendirirken farklı bir sosyal politika ya da ayrılıkçılık ifadelerine yer vermiyor, Çeçenlerin tercihinin self-determinasyon (kendi geleceğine karar verme) hakkına tamamen uygun olduğuna değiniyor.

Krystyna Kurczab-Redlich, 1996 yılında I.Rus-Çeçen Savaşı sona erdiğinde Çeçenya’da Vahhabilik diye bir şey olmadığını çok az kişinin bildiğini anlatıyor. Anlattıklarına göre, Çeçenlerin laik bir İslami anlayışı vardı ve kadınları yüzlerini peçe ile kapatmıyordu. Çeçen adetlerine tamamen ters olan Vahhabilik, 1999 yılında Rus gizli servislerinin bir programı olarak ortaya çıktı. Polonyalı gazeteci ayrıca, Çeçenlerin kesinlikle bir sivil savaş istemediğini ancak suni olarak bu duruma maruz kaldıklarını da belirtiyor.

“Kremlin’in Duvarına Toslamak” isimli kitabında yer alan Rus-Çeçen savaşı ve terörist eylemler ile ilgili bölümler en dehşet verici olanlar. İstatistikleri, Rusya’nın “anayasal düzeni sağlama operasyonunda” neredeyse tamamı sivil 200 bini aşkın Çeçen’in öldürüldüğünü ortaya koyuyor. Kurczab-Redlich, Ukraynalı okuyucularıyla bir araya geldiğinde “Dubrovka Tiyatrosu” eylemi hakkında detaylı bilgiler veriyor: “Tüm bu Nord-Ost olayı, Çeçen Cumhuriyeti İçkerya Devlet Başkanı Aslan Maskhadov’un temsilcileri aracılığıyla İngiltere, İsveç ve Lihtenşayn’da gerçekleştirdiği başarılı müzakereler üzerine hazırlandı. Maskhadov, Avrupalı liderlerden Kremlin ile diyalog kurmalarına ve Çeçenlerin terörize edilmesine bir son verilmesine yardım etmelerini talep etti. Maskhadov şahsen defalarca kez Putin ile görüşmeye çalıştı. Ekim 2002’de, Avrupa Parlementosu’nun 147 üyesi Çeçenya ile bir barış anlaşması imzalaması için Rusya’ya çağrıda bulundu. Barış anlaşması Avrupalıların Çeçenya’ya özgürce girmelerini sağlayacaktı. Rusya böyle bir şeye izin vermeyecekti ve bu yüzden aniden Nord-Ost olayı meydana geldi. Çeçenlerin gelenekleri hakkında az çok bilgi sahibi olan herhangi bir kişi bu hareketin terörist bir eylemden ziyade sahnelenen bir tiyatro olduğunu anlayacaktır. Öte yandan bir soru ortada duruyor, eğer operasyonda gaz kullanıldıysa, neden tüm eylemciler silahla da vuruldu, yoksa birileri bu terörist eylemin nasıl ortaya çıktığını anlatacaklarından mı korktu?”