Çeçenya’nın [Rus destekli] hükümetinin, namus duygularını ihlal eden kadınların aileleri tarafından öldürülmelerini açıkça onaylamasıyla ülke Sovyet yönetimi altındaki dini baskılardan sonra köktendinci İslami bir yorumu benimsiyor.

Son beş yıl içerisinde, başkent Grozny ve çevre köylere giden yolların kenarlarına ve arka sokaklarına terk edilmiş veya ormanlara atılmış düzinelerce genç Çeçen kadının cesedi bulundu.

[Rus destekli] Çeçen lider Ramzan Kadirov, alenen bu ölü kadınların “ahlaksız” olduklarını ve haklı olarak erkek akrabalarınca öldürüldüklerini açıkladı. Konuşmasında, kadınların erkeklerin malı olduğunu ve asıl rollerinin çocuklarını yetiştirmek olduğunu ifade etti.

Sıklıkla gayesinin Çeçenya’yı “İslamistlerden daha İslami” bir yer yapmak olduğunu dile getiren Kadirov, “Eğer bir kadın ortalıklarda dolaşıyorsa ve onun etrafında da bir kez varsa, her ikisi de öldürülmelidir” diyor.

Bugünün [Rus işgali altındaki] Çeçenyası’nda alkol satılıyor ama yasaklanmış durumda, İslami giyim kuralları uygulanıyor ve çok eşli evlilikler [Rus destekli] Çeçen hükümetince destekleniyor.

Kimi gözlemciler Kadirov’un İslami kuralları empoze etme girişimlerini, kadınlar için eşit hakları garanti eden ve kilise ile devleti birbirinden ayıran Rus Anayasası’nı ihlal ettiğini dile getiriyor.

Grozny’deki kadınların haklarını savunmayı amaçlayan sivil toplum organizasyonu “Kadının Saygınlığı Merkezi”nin başkanı Lipkhan Bazaeva, “Geleneksel ve muhafazakar bir toplumuz ama hükümet aşırıya kaçıyor. Kadınlara yönelik kabul edilemez sınırlar koyuyorlar. Mesela kocası tarafından dövülse bile bir birey olarak bir kadının hiçbir hakkı bulunmuyor, Rus yasalarına rağmen bu böyle” diyor.

Gözlemcilere göre, [Rus işgali altındaki] Çeçenya’da namus cinayetlerinde görülen artışa rağmen, sorun yerel halk arasında büyük ölçüde bir tabu ki bu da resmi istatistiklerin yapılmasını zorlaştırıyor.

Can güvenliğinden endişe ettiği için isminin yazılmamasını isteyen yerel bir insan hakları savunucusu, “Neredeyse her gün bu olayları duyuyorsunuz. Bir süre [insan hakları savunucusu] Natalya [Estemirova] ile çalışmış olmama rağmen, benim açımdan dahi bu konuda bir araştırma yürütmek çok zor. Çünkü artık yapamıyorum. Şimdi çok korkuyorum. Neredeyse tamamen vazgeçtim, gerçekten” diyor.

İşkence, adam kaçırma ve yargısız infazlarla ilgili hazırladığı araştırmalarla [Rus destekli] Çeçen yöneticilerin öfkesini çeken Natalya Estemirova’nın cansız bedeni, başından ve göğsünden aldığı kurşun yaralarıyla 2009 yılında komşu İnguşetya’daki ormanlık bir alanda bulundu. Katil ya da katilleri bulunamadı.

Kadirov’un yönetimini açıkça eleştirmeye kimse cesaret edemiyor. Ancak aktivistler bazı genç Müslüman kadınların iki değer sistemi arasındaki süregelen mücadelede gizlice istediklerini yaptıklarını ifade ediyor.

Grozny’de bir dokuzuncu sınıf öğrencisi olan Milana, gözlerine siyah rimel çekiyor, dar mini etekler giyiyor, sigara içiyor ve erkeklerle çıkıyor: kısacası bir Müslüman kız için yapılması yasaklanan her ne varsa onu yapıyor.

Babasından sayısız defa: ‘Evlilik yapmadan önce bekaretini kaybeden bir Çeçen kızın fahişe olacağını ve Allah’ın onu cezalandıracağı’ sözlerini işittiğini söylüyor.

Kıkırdayarak, “Yaptıklarımın bazılarını bile ailem bir bilse…” diyor ve ekliyor: “Ebeveynlerim benimle çok katı ama burada herkes için aynı katılık var.”

Analistler, Milana gibi çifte yaşam süren yeni yetme gençler için flört etmenin bir kaçış olabileceğini söylüyorlar.

Bayan Bazaeva, “Ailelerinden uzak olduklarında, geleneklere uymamak fikri onları cezbediyor. Güzel vakit geçiriyorlar ama bu yaptıkları sonuçsuz kalmıyor, en azından Çeçenya’da…” diyor.

Bu küçük Çeçen köyünün (Serzhen-Yurt) sakinleri, erkek arkadaşının evinde bir gece kaldıktan sonra Şubat ayının sonlarında öldürülen genç kız hakkında konuşuyor.

16 yaşındaki kızcağızın bedeni geleneksel bir kilimin içerisine sarılarak annesinin evine getirildi. Akrabaları, ailelerinin şerefini korumak için cinayet işlemekten zan altında.

Kimi gençler sıkı adetlerden kaçmak için evliliği bir çıkış kapısı olarak görüyor ki bu kapıdan bağımsızlığa, cinsel hayata ve sosyal saygıya ulaşıyorlar. Bu durum Çeçen erkekler için de aynı.

20 yaşındaki Abu-Khadhz Idrisov, denemek için çok küçük yaşta bir evlilik yaptığından bahsediyor. 14 yaşında yaptığı ilk evliliği zar zor bir yıl kadar sürmüş. 18’inde ikinci evliliğini yapmış. Eşini Grozny’de bir parkta görmüş ve arkadaşlarının da yardımıyla onu kaçırmış.

Idrisov, “Dürüst olmam gerekirse, onunla evlendiğimde sadece iki şey biliyordum: adı ve gititği okul. Bir kere konuşmuştuk. Ama Çeçenya’da adetlerimiz ve çok sıkı kurallarımız var, bunları görmezden gelemezsiniz. Ailemin adını taşıyorum ve lekeleyecek olursam sorun yaşarım” diyor.

Diana Markosian
29.04.2012 – The Washington Times