Save Chechnya Campaign’den 23 Şubat Basın Bildirisi
Uluslararası insan hakları organizasyonu, “Save Chechnya Campaign: Çeçenya’da Adalet için Sessizliğe Son”, 23 Şubat Dünya Çeçenya Günü dolayısıyla bir basın bildirisi yayınladı. Bu basın bildirisini Türkçe ve Çeçence sizlerle paylaşıyoruz.
BASIN BİLDİRİSİ
23.02.2013
Konu: 23 Şubat, Dünya Çeçenya Günü
Hiç kimse ve Hiçbir Şey Unutulmadı!
O yılın kışı işte, o yılın,
Sivri kama misali,
İnsanın bağrına saplanıp da yaşanan
Kışı işte o yılın!
O yılın hiç yazı olmadı ki…
Kanayan yüreğimin yarası kapanmadı ki hiç!
İçimi kavurarak süren o yılın kışı
On üç buzlu ayaza dönüştü
Ve daha bir başka soğudu
Tamı tamına on üç kez!
Sibirya’da dona dönmüş on üç yıl
Saplanır içime on üç anıt misali.
On üç yıldan uzun süren o tam on üç yaraya
Devâ olmaz zaman denen sonsuzluk!
Z.Yandarbiyev
23 Şubat, Çeçen-İnguş (Waynakh) halklarının tarihlerindeki en trajik günlerden birisini simgelemektedir.
SSCB Komünist Partisi’nin yönetim organı olan Politbüro, “Almanlarla işbirliği yaptıkları suçlamasıyla” Çeçen-İnguş Otonom Cumhuriyeti’nin lağvedilmesi ve tüm Çeçen-İnguş halkının topluca sürgün edilmesini görüşmek üzere 11 Şubat 1943’te toplandı. 1941-1944 yılları arasında 40,000’den fazla Çeçen-İnguş’un Kızıl Ordu saflarında savaştığı ve sadece 450 kişinin Sovyetlere karşı silahlandığı gerçeğine rağmen, sürgün kararına varıldı.
150 milyon Ruble’ye (yaklaşık 9,2 Milyon TL) mal olan ve Çeçevitsa (Lentil) adıyla anılan sürgün operasyonunda NKVD, NKGBİ SMERSH’den 20 bini aşkın askerin yanı sıra diğer askeri birliklerden de 100 bin asker görev aldı.
Planlandığı üzere, 23 Şubat 1944 günü, sadece belirli şahıslar, belli bir grup ya da nüfusun bir bölümü değil ancak tüm Çeçen-İnguş halkı, kadın-erkek, yaşlı-çocuk ayrımı yapılmaksızın Sovyet Rusya’nın yeni kurbanları oldu. İnsanlar çok kısa bir süre zarfında önceden hazırlanılan hayvan vagonlarına bindirilerek Sibirya ve Orta Asya’ya doğru haftalarca sürecek bir yolculuğa çıkarıldı. Trenler her 24 saatte sadece ölüleri atmak üzere durdu.
Çeçenya’nın merkezinde yer alan Khaybakh adlı bir köy ise Rusya’nın soykırım hareketinin sembolü haline geldi. 26 Şubat 1944’te, büyük çoğunluğunu hamile kadınların, yaşlıların ve engellilerin oluşturduğu 700 kişi bir ahırda toplanarak diri diri yakıldı. Bu katliamın sorumlu subayı eylemini üstlerine şöyle bildirdi:
SSCB İçişleri Halk Komiseri Yoldaş L.P.Beria’ya:
Kişiye Özel
Dağlardaki operasyonun vaktinde tamamlanabilmesi maksadıyla, Khaybakh Köyü sakinlerinden nakledilmesi mümkün olmayan 700 kişiyi ortadan kaldırmak zorunda kaldım.
Grozny, İçişleri Departmanı
Yarbay Gveşiani
Ve bu hareketi Moskova’dan şu takdirle karşılandı:
Khaybakh’ta Çeçenlerin yeniden yerleşimi programı için izlediğiniz kararlı tutumdan ötürü sizin terfi ile mükafatlandırılmanızı önerdim.
Tebrikler,
SSCB İçişleri Halk Komiseri L.P.Beria
Sovyet arşivlerine göre, sadece birkaç gün içerisinde toplam 496,400 Çeçen-İnguş, Orta Asya ve Sibirya’ya doğru sürgüne gönderildi; yolculuk sırasında ve sürgündeki yaşam koşullarında 250 binden fazlası hayatını kaybetti; ve sürgün edilenlerin ancak yarısı 1957 yılından sonra tarihsel anavatanlarına dönebildi.
Bu olaylar yaşanırken öylesine bir gizlilik ve sansür vardı ki, dünya kamuoyu bu vahşi olaydan 2 yıl sonra haberdar olabildi. 2004’te sürgünün 60.yılında, Avrupa Parlamentosu, 23 Şubat 1944’te Stalin’in doğrudan emriyle Çeçen halkının Sibirya ve Orta Asya’ya topluca sürgün edilmesini 1907 tarihli Lahey Sözleşmesi ve BM Genel Kurulu tarafından 9 Aralık 1948’de kabul edilen Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi ışığında bir soykırım olarak tanıdı.
Tüm engelleme çabalarına karşın dünya kamuoyu Çeçen halkının geride bıraktığımız son 20 yılda maruz kaldığı soykırıma bizzat şahit oldu! Dünya liderlerinin Çeçenya’da bugün yaşanılanları da soykırım olarak kabul etmesi için bir 60 yıl daha mı geçmesi gerekmekte?
Bizler, Save Chechnya Campaign aktivistleri olarak tüm demokratik ve bağımsız ülkelerin hükümetlerine: Sovyet Rusya’nın gerçekleştirdiği “1944 Sürgünü”nü ve 21.yüzyılın demokratik Rusyası’nın, 1990 ve 2000’li yıllarda Çeçen halkına yönelik gerçekleştirdiği eylemleri “SOYKIRIM” olarak tanımaları; ayrıca masum sivil Çeçenlere karşı işlenilen suçların cezasız kalmaması ve sorumlularının adilce yargılanabilmesi için uluslararası özel bir savaş suçları mahkemesi kurmak yönünde irade sergilemeleri için çağrıda bulunuyoruz!
Save Chechnya Campaign
Noxçiin Mot:
Зорбанан дIахьедар
23.02.2013
тема: 23 февраль, Нохчийчоьнан дуьненан юкъара де.
Цхьа а вийц цавелла, я цхьаа дийц а цадина!
23 февраль – вайнахана уггаре а боккха бала боьссина де.
11 февралехь 1943 шарахь, СССР Коммунистин Нохч-г1алг1айчуьрачу комитето дийцаре дира вайнах махкаха баха, Нохч –г1алг1айн Автономни Советин Социалистин республика д1аяккха.
Вайнах бух боцуш бехке бора немцошна г1о лаьцна бохуш. 1941- 44 шерашкахь 40 000 нохчо Ц1ечу Эскарехь воллушехь, чекистин терахьашца а Советан 1эдална духьала 450 бен г1аттамхо воццушехь, Герман эскар вайнехан махкахь хилла а доццушехь.
Д1абоьдуш дуьненан юкъара шоллаг1а т1ом а болуш, вайнах махкара бохуш(план «Чечевица») советаша харж йира 150миллион соьманна(3,9 миллион евро). Цу зуламна хьалха ваьккхина вара 20 000 НКВДешник, 100 000 салти.
Цу дийнахь ишта, цхьа а юкъара цакъестош, мел волчу вайнахана геноцид ян йолира Советин Россис. Массо а вайнах дахний лелочу вагонашца новкъа бехийра. Цаьрга кхаа дийнахь хир бу баьхна некъ, шина –кхаа кийрана бах белира. Новкъахь 24 сахьтехь цкъа бен цасацайора ц1ерпошташ. Шайна чуьра маццаллех, шелонах белларш охьа баьхна некъаца сихонца д1ах1улбан.
Амма, нохчийн кхерч лору ламанан юрт – Хьайбахь , уггаре а доккха зулам хилира Советин Россис нохчашна т1ехь йиначу геноцидах.
26 февралехь 1944 шарахь, Хьайбахара а, ишта цунна гондахьарачу ярташкара а схьа гулбина, цигахь колхозан божли чохь дина боллушехь вагира 700 сов стаг. Воккха, шима, доьзалхойха болу зударий а цакъестош.
Оцу зуламна жоьпаллех волчу чалтача хаам бахьийтира:
Йоккхачу къайленца СССР-н чохьарчу г1улкхан Коммисаре накъосте Берия Лавренте.
Алха хьан б1аргашна. Д1акхалхо халонаш хиларна, оперци «Лаьмнаш» шен рожехь чекх яккха, Хьайбаха юртахь ас х1аллак дина 700 сов адам.
Грозный,
Чоьхьарчу г1уллакхан урхалла, полковник Гвишиани.
И декъал веш, цунна Москохара духьал беъначу хаамо бохура:
Грозный. Гвишианига.
Хьайбахара нохчий бохабеш хьо каде хьовзарна, хьуна совг1ат дан а, хьан чин айдан а сацам хилла. Декъал во.
Къоман чоьхарчу г1уллакхан Коммисар Берия.
Советин архиваша дийцарехь 496 400 вайнах ву юкъерачу Азехь, Сибреха масехь дийна д1акхалхинарг. Новкъахь шелонах,мацаллах уьш дукха х1алак хилла. Ишта цигахь д1акхаьчча махкалла хилла а делла цараха дукха адам. Ткъа цараха бисначарна 1957 шарахь бен шайн махка юхаберза бакъо а ца елла.
Советаша ч1ог1а х1улдина дара вайнах Кавказера бохор. Уьш бохийна ши о даьллачул т1аьхьа бен дуьненна а цахиира вайнахах хилларг х1ун ду. 2004 шарахь, вайнах бохийна 60 шо даьллачул т1аьхьа Европан Парламенто т1еийцира сацам: 1944шарахь Сталинан омрица вайнахана йинарг геноцид ю, аьлла. И геноцид хилар 1907 шарахь хиллачу йоьалг1ачу Гаагси Конфенцин сацамца а, 9 декабряхь 1948 шарахь ООНан Генеральни Ассамлеяс геноцидан талорш билгал даьхначу Конфенцица а тоьшалла деш.
Тахана Россина мел цалаарх а дуьненна гуш ю х1окху т1аьхьарчу 20 шарахь Россис нохчашна йо керла геноцид. Хаттар х1утту: кхин 60 шарахь 1ийр бу те, дуьненан политикаш и геноцид хилар къобал цадеш?
Оха, Save Chechnya Campaign, массо маьршачу а, демократин а паччахьалкхашка доьху:
а)1944шарахь Советин Россис нохчий бохор а, кху т1аьхьарчу 20 шарахь демократин Россис нохчашн дина зуламаш а цхьатерра геноцид ларар.
б) и зуламаш лерийна талла дуьненан юкъерачу Суьдан коммисии кхолла. Уьш адамаллин духьала дина талорш лара а, зуламхой Дуьненан Суьдан хьалха х1иттон а.
Save Chechnya Campaign
©Waynakh Online
YASAL UYARI
Sitede yer alan materyallerin tüm hakları Waynakh Online’a aittir. Bu materyaller (haberden/makaleden/tercüme eserden sadece alıntı yapılsa dahi) ancak kaynak gösterilerek ve aktif link verilerek kullanılabilir.
Bir yanıt bırakın!