İnsan hakları savunucuları Fransa yönetiminden, Rusya Federasyonu Başbakanı Vladimir Putin’in 10 Haziran Perşembe günü başlayan, gaz boru hatları ve İran’ın nükleer programının ele alınacağı Fransa ziyaretinde Rusya’daki işkence ve ırkçılığın da gündeme getirilmesini talep etti.

Vladimir Putin gerçekleştireceği bir dizi görüşme neticesinde yeni ortaklıklar kurmayı planladığı Fransa ziyareti için beraberinde Rusya’dan uzay endüstrisi, enerji ve taşıma alanlarından üst düzey işadamlarını da götürdü. Perşembe günü geçe saatlerde başlayan ziyaret, Birleşmiş Milletler’in nükleer programı nedeniyle İran’a yönelik yeni yaptırımları kabul etmesinden hemen sonraya denk geldi. Fransa yaptırımları yüksek sesle savunuyor ve Avrupa Birliği’nden de İran’a yönelik daha güçlü bir baskı istiyorken; Rusya da gönülsüz de olsa İran’a yaptırım fikrini desteklerken İran’a savunma füzeleri satmayacağını duyurdu.

Fransa, Rusya ile işbirliğine istekli olmasına rağmen, Fransa Devlet Başkanı Nicolas Sarkozy ve Başbakanı Francois Fillon’un enerji, uzay ve havacılık alanlarındaki anlaşmalar konusunda Putin ile yapacakları görüşmelerde Putin’in daha baskın olacağı görünüyor. Putin, Fransa’nın petrol devi Total’den Rusya’daki enerji sektöründe daha aktif rol almasını isterken, Fransa ziyaretinde Total’in CEO’su Christophe de Margerie ve Fransa eski Devlet Başkanı Jacques Chirac’la da görüşecek.

Putin’in ziyareti nedeniyle Uluslararası Af Örgütü’nün bölgesel temsilcileri Fransa’nı bu ziyarette sadece kesesini doldurma gayesi içerisinde olmamasını, aynı zamanda Rusya’da ve özellikle Çeçenya ile çevresinde Rus yönetimini eleştiren gazeteciler ve muhalif isimlere yönelik artan baskı konusunda endişelerin de dile getirilmesini gerektiğini açıkladı.

Uluslararası Af Örgütü, Putin’i Paris’in dört bir yanında gösterilen kısa bir video klip ile karşıladı. 10 Haziran Perşembe günü geç saatlerde gösterilen klipte ürkütücü bir matruşkaya (Rus bebeği) yer verildi. Gülümseyen haldeki bebek açıldığında içerisine gizlenen üç mazlum figür çıktı: birisi kanlıydı, bir diğeri zincirlenmiş ve sonuncusu da susturulmuş haldeydi.

Hazırlanan video klip ekrana gelen şu mesajla sonlanıyordu: “Rusya’nın cazibesi, yaptığı vahşeti bize unutturmamalı!”

Uluslararası Af Örgütü Fransa şubesinin Başkanı Genevieve Garrigos, “Yaşanılanlara sessiz kalamayız. İnsan hakları konusunun neden gündemde olmadığını anlayamıyoruz” dedi.

Bayan Garrigos, Rusya’da ırkçı suçlar işleyenlerin ve işkence yapanlar için “genel bir cezadan muafiyet” olmasını eleştirdi.

Öte yandan Fransa’nın Liberation isimli gazetesinde de Çek Cumhuriyeti eski Devlet Başkanı Vaclav Havel ve Güney Afrikalı Nobel Barış Ödülü sahipleri Desmond Tutu ile Frederik de Klerk imzasıyla yayınlanan bir mektupta Rus yönetimi insan hakları savunucularının öldürülmesine izin verilmekle itham edildi.

Putin, Fransa ziyareti öncesinde France-2 adlı televizyon kanalına verdiği röportajda, insan hakları savunucularının iddialarıyla ilgili olarak Fransa’nın da hapishanelerindeki aşırı kalabalık nedeniyle insan hakları savunucularının tepkisini çektiğini, “İnsan hakları her yerde tehdit altında. Fransız cezaevi sistemindeki hak ihlallerini ele alalım örneğin” diyerek ifade etti.

Putin’in bu son ziyareti Fransız ve Rus yetkililere dört Fransız Mistral sınıf savaş gemisinin Rus donanmasına satışı için pazarlık yapma şansı vermesi insan hakları savunucularını ve Fransa’nın kimi NATO müttefiklerini endişelendiriyor.

Hatırlatalım, Putin’in Kasım 2009’da Fransa’ya yaptığı ziyarette de, Medvedev’in Mart 2010’da oldukça sıcak karşılandığı ziyarette de  enerji, ulaşım, uzay ve havacılık konuları iki ülkenin gündemine taşınmıştı.