Uvays Mezhidoviç Akhtayev
Çeçenya’nın Shatoy bölgesinde bulunan Vashendaroy Köyü’nde 1930 yılında doğdu. 2.38 m boyunda ve 196 kg ağırlığındaki bu dev adam, basketbolda gösterdiği üstün performans ve yeteneğiyle bir döneme damgasını vurdu.
1944 yılında tüm Çeçen halkının maruz kaldığı sürgünde henüz 14 yaşındaydı, o da ailesi ile birlikte Orta Asya’ya sürgüne giden kafilede yer aldı. Karaganda Beden Eğitimi Yüksek Okulu’ndaki öğrenciliği sırasında boks, güreş, nişancılık, disk atıcılığı ve atletizm ile de uğraştı. 1946 yılında Lyiv kentinde düzenlenen Öğrenci Olimpiyatları’nda disk atma yarışmalarına katıldı. Ancak Uvays Akhtala doğuştan bir basketbol oyuncusuydu ve tercihini de bu alanda kullandı.
Uvays’ın Karaganda’ da ilk antrenörü Isaac Camlevich’ di. 1946 yılında Alma-Ata’ ye giderek burada Beden Eğitimi Yüksek Okulu’nda öğrenciliğini sürdürdü. 1947 yılındaki Öğrenci Olimpiyatları’nda sergilediği oyun ile tüm dikkatleri üzerine çekti. Bu turnuvadan sonra pek başarılı olmayan Alma-Ata Basketbol takımda kendisine yer bulan Uvays, sahip olduğu olağanüstü boyuyla özellikle pivot mevkisinde gösterdiği performans ile takımının Ana Lig’e çıkmasını sağladı.
1948 yılında Moskova’da düzenlenen ülke basketbol şampiyonasında yer aldı. “Sovyetski Sport” isimli gazetede Eylül 1948’de yayımlanan bir makalede Alma-Ata basketbol takımının tüm oyununun bu dev oyuncunun eşsiz tekniği üzerine kurulu olduğuna ve diğer takım antrenörlerinin de tüm planlarını Uvays’ın top almaması üzerine hazırladıklarına dair bilgiler yer aldı.
Uvays, 1950 Odessa ve 1952 Erevan Basketbol Şampiyonaları’nda da mücadele etti. Sovyet Olimpiyatları’nda 1956 yılında yer aldığı Kazak takımı ile Moskova ve Leningrad takımlarına karşı zafer kazandı. 1959 yılında diyabet hastalığı ve ciğerlerindeki rahatsızlık nedeniyle genç yaşta basketbola veda etti. Bir süre Grozny Petrol Koleji’nde çalıştı.
Uvays, oldukça yetenekli bir oyuncu olmasına rağmen, Çeçen olduğu için SSCB milli takımına alınmadı. Uvays’a ismini değiştirmesi tavsiye edilmesine rağmen, bu olayı bir onur meselesi yaparak kendisine yapılan teklifleri reddetti. Bu kararı nedeniyle 1952 ve 1956 yıllarındaki olimpiyat oyunlarına gidemedi. Sovyetler Birliği’nin ünlü koçu Alexander Gomel “Sovyetski Sport” isimli gazeteye no konuyla ilgili verdiği demeçte “Eğer Uvays’ın uluslararası oyunlarına katılmasına izin verseydik, biz barış şampiyonu olurduk…” diyerek bu ayrımcılığa karşı duruş sergilendi.
Bu büyük sporcu 1978 yılında 48 yaşında Grozny’de hayata gözlerini yumdu.