Yazıları nedeniyle iftira atmakla itham edilen Elena Maglevannaya, bir mahkeme tarafından suçlu bulundu, mahkeme Elena’yı bir tekzip metni yayınlamaya ve 6.500 $ para cezası ödemeye mahkum etti. Maglevannaya hayatı boyunca bu kadar büyük miktarda bir parayı bir arada görmedi. Profesyonel bir müdafi, memleketi Güney Rusya’daki Volgograd kentinde yayınlanan Svobodnoe Slovo isimli yerel gazete için bağımsız gazeteci olarak çalıştı. Çalışmalarından ötürü gazeteden aldığı ücret 30 $’ı nadiren geçiyordu. Ama onu en çok üzen şey parasının olmaması değildi.

Maglevannaya, Helsinki’de bir arkadaşının evinde bir mutfak masasının önünde otururken hikayesini anlatmaya başlıyor. “Elbette, bir tekzip metnini imzalamayı ve yayınlamayı reddettim. Bunu nasıl yapabilirdim ki… yazdığım her şey doğruydu. Metnin kendisi çok ilginçti. Aslında benim yerime onlar tarafından yazılmıştı. Benden sadece metnin altına imza atmamı istiyorlardı.”

Maglevannaya hakkındaki iftira davası, onun 14 yıldır devam eden Çeçenya’daki şiddetli ayrılıkçı mücadele sırasında tutuklanan Çeçenlerin Rus hapishanelerinde maruz kaldığı insanlık dışı muamelelerle ilgili araştırmasını yayınlaması üzerine 2009 yılında açıldı. Maglevannaya’nın araştırmasına göre 20.000’den fazla Çeçen şu anda Rusya’da hapishanelerde tutuluyor. Konuyla ilgili ardı ardına devam eden yazılarında, Elena, Rus hapishanelerindeki Çeçenlere yönelik devam eden işkence, dayak ve aşağılamaların resmini çiziyordu; durum resimlerle ve hükümlüler ile avukatlarının yazılı beyanlarıyla ortaya konuyordu.

İlk makalesi gazetede yayınlandıktan sonra, Volgograd’daki LIU-15 sürgün yeri yönetimi Maglevannaya’yı iftira atmak ile itham ederek bir dava açtı. Mahkeme savunmanın sunduğu tüm delilleri ve tanıkları görmezden gelerek Elena’yı suçlu buldu.

Maglevannaya aleyhinde iftira atmak iddiasıyla bir dava açıldığının duyulmasının akabinde, Svobodnoe Slovo, Elena’dan başka haberler almayı reddetti. Öte yandan, Maglevannaya ise sessiz kalmadı. Kendisi için kişisel bir internet günlüğü oluşturan Elena, çalışmalarını ve mahkumların işkence gördüğünü kanıtlayan fotoğrafları buradan yayınladı.

İşçi sınıfından sıradan insanlar olan Maglevannaya’nın anne-babası, şehir yönetimi ve tüm hapishane sisteminin kızlarına karşı çıktığını öğrendiklerinde dehşete kapıldı. Elena’dan derhal affedilmesi için yalvarmasını ve bir tekzip metnini imzalamasını istediler. Maglevannaya kendisini adadığı adalet yolunda yalnız bırakıldı. Aile ve toplumsal baskı Elena’nın hakkından gelmeye kafi gelmedi. Yeni Nazi aktiviteleri ile bilinen Rus Ulusal Birliği (RUB) isimli organizasyonun üyeleri, Elena’yı Çeçenleri savunarak Rus halkına ihanet etmekle suçladı ve ona saldırdı. 2009 yılında RUB üyesi iki şahıs Moskova’da tutuklandı ve Çeçen sivillere yönelik şiddet üzerinde çalışan insan hakları avukat Stanislav Markelov ile gazeteci Anastasia Baburova’yı öldürdüklerini itiraf etti. RUB üyesi olduğuna inanılan önde gelen bir Rus doktor, Maglevannaya’ya akıl hastanesine kapatılması gerektiğini söyledi. Bir akıl hastanesine kapatılmak Rus tarihinde daha önce de yapıldığı görülen bir uygulama. Lena, yeni Nazi hareketinden ciddi tehditler aldı.

Yabancılaştırılan ve korkutulan Maglevannaya, Rusya’dan kaçarak Finlandiya’da sığınma talep etti. Sığınma talebi halen inceleniyor ve şu anda bir mülteci kampında yaşıyor. Hapishane araştırmasında yeni olaylarla ilgili her gün aldığı yüzlerce e-posta ile kişisel internet günlüğünü yayınlamaya devam ediyor.

31.08.2010 – Pulitzer Center
Fatima Tlisova

*Bu makale Fatima Tlisova’nın Kuzey Kafkasya’da gazetecilere yönelik sansürü konu edinen “Kafkasya’da Gazetecilik ve Sansür: Anlatılmayan Hikayeleri Ele Almak” isimli projesi kapsamında yayınlanmıştır.