Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde (AİHM) bugün sabah oturumunda Çeçenya’da işgalci Rus güçlerince 2001 ve 2002 yıllarında kaçırılan yedi siville ilgili olarak ele alınan iki ayrı davada Rusya Federasyonu toplamda 428.861 Euro tazminat ödemeye mahkum edildi.

10 Haziran 2010 Perşembe günü karar bağlanan ve 26966/06 başvuru numarasıyla takip edilen dosyadaki kayıtlara göre, Dugurkhan Ilyasova, oğulları 1979 doğumlu Magomed-Salekh Ilyasov ve 1981 doğumlu Magomed-Ali Ilyasov ile birlikte Çeçenya’nın Achkhoy-Martanovskiy bölgesinde yer alan Katyr-Yurt Köyü’nde Sadovaya Caddesi 25 numarada ikamet ediyordu. Olayın yaşandığı dönemde köyün giriş ve çıkışında işgalci Rus güçlerin kontrol noktaları bulunuyordu ve köyde sokağa çıkma yasağı uygulanıyordu. 12 Kasım 2002 gecesi sabah saat 4.00 sularında davacı ve ailesi uyurken, 4 zırhlı personel taşıyıcısı (APC) ve plakasız UAZ marka bir araç ile gelen Rus askerleri, İlyasovların evinin kapısını APClerden birisi ile kırarak bahçeye girdiler. Maskeli, askeri üniformalı ve silahlı işgal güçleri eve girerek Magomed-Ali ve Magomed-Salekh’ı ellerinden bağladılar ve t-shirtlerini başlarının üzerlerine geçirerek geldikleri araçların içerisine bindirdiler. Bu sırada çığlık atarak tepki veren davacı anne ve gelini Rus askerler tarafından vurulmakla tehdit edildi. Araçlarına binen işgal güçleri Katyr-Yurt merkezine doğru uzaklaştılar. Aile çeşitli makamlara ve kurumlara başvuruda bulunduysa da herhangi bir sonuç alamadı. Aradan geçen 7 yıldan fazla zamana rağmen Rus makamlarca yürütüldüğü iddia edilen soruşturma neticelenmedi. Aile halen kayıp iki kişinin akıbetini bilmiyor.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi mevcut deliller ve tanık beyanları doğrultusunda yaptığı incelemede, Rusya Federasyonu’nun Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 2. (Yaşam Hakkı), 3. (İşkence Yasağı), 5. (Özgürlük ve Güvenlik Hakkı) ve 13. (Etkin Başvuru Hakkı) maddelerini ihlal ettiğine karar verdi. Mahkeme, Rusya Federasyonu’nun davacı Dugurkhan Ilyasova 120 bin Euro manevi tazminat ödemesine; ve ayrıca 1.061 Euro tutarındaki mahkeme masraflarını da karşılamasına hükmetti.

AİHM’de bugün karara bağlanan diğer dosya 2220/05 başvuru numarasıyla takip edilen Vakayeva ve diğerleri ile Rusya Federasyonu arasındaydı. Mahkeme kayıtlarına göre, işgalci Rus güçleri 15 Mart 2001’de saat 12.45 sularında iki zırhlı personel taşıyıcı (APC), UAZ marka bir araç ve URAL marka bir kamyonetle Çeçenya’nın Shali bölgesinde bulunan Duba-Yurt Köyü’ndeki Vakayevlerin evine geldi. Araçlarından inen 30 kişilik askeri üniformalı ve silahlı Rus askeri ateş açtı. Shamil Vakayev ve komşusu bayan Ch. yaralandı. Eve giren Rus askerleri Salambek Tatayev, Ramzan Dudayev, Yunus Abdurazakov ve Shamil Vakayev’i döbmeye başladı. Ramzan Dudayev’in vücudunda çeşitli kanamalar oldu. Gürültüyü duyup bahçeye gelen komşu bay Kh.’da Rus askerleri tarafından dövüldü. Askerler Shamkhan Vakayev’i de üst katta buldular ve onu da alarak dışarı çıktılar. Shamil Vakayev’i UAZ marka araca, diğer dört kişiyi ise APC’lerden birisine bindiren Rus askerleri 34.Tümen’in konuşlu bulunduğu Dachu-Borzoy Köyü’ne doğru evden ayrıldılar. 2 Nisan 2005’te Vakayevlerin evi bir kez daha askeri üniformalı, silahlı ve maskeli Rus askerlerinin baskınına uğradı. Rus askerleri bu kez Shamsudi Vakayev’i kaçırdılar. Akrabaları kaçırılan altı yakınlarının akıbetlerini halen bilmiyor.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi mevcut deliller ve tanık beyanları doğrultusunda yaptığı incelemede, Rusya Federasyonu’nun Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 2. (Yaşam Hakkı), 3. (İşkence Yasağı), 5. (Özgürlük ve Güvenlik Hakkı) ve 13. (Etkin Başvuru Hakkı) maddelerini ihlal ettiğine karar verdi. Mahkeme, Rusya Federasyonu’nun Shamsudi Vakayev’in karısına 800 Euro, Ramzan Dudayev’in karısına 3 bin Euro maddi tazminat ödemesine; Shamsudi Vakayev’in karısına 150 bin Euro ve diğer üç davacıya ise 50’şer bin Euro manevi tazminat ödemesine; ve ayrıca Rusya’nın 4 bin Euro tutarındaki mahkeme masraflarını da karşılamasına hükmetti.

Bu kararlar ile Rusya Federasyonu davacı Çeçenlere toplamda 428.861 Euro ödemeye mahkum edilmiş oldu.