Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ nin 77626/01 sayılı başvuru numarası ile takip ettiği Çeçen Aziyevy ile Rusya Federasyonu arasındaki dava bugün sonuçlanırken, Rusya Federasyonu toplamda 82.585 Euro tazminata mahkum edildi.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ ne, Eylül 2000′ de Çeçenya’ nın başkenti Grozny’ de kaçırılan Lom-Ali ve Umar-Ali isimli kardeşler ile kaçırılan gençlerin şiddete maruz kalan babası Lech Aziyevy’ in durumları ile ilgili olarak 16 Temmuz 2001′ de mahkemeye başvuruda bulunmuş ve 21 Eylül 2006′ da başvuru kabul edilebilir bir dava olarak nitelendirilerek görülmeye başlanmıştı.

Başvuru sahipleri olan 1947 doğumlu baba Lech Aziyevy ile 1949 doğumlu anne Zulay Aziyevya olayın yaşandığı dönemde Çeçenya’ nın başkenti Grozny’ de bir apartman dairesinde oturmaktayken Rus askerleri tarafından evlerinden çıkarılmalarından itibaren Rusya’ da ikamet etmektedir.

Başvuru sahiplerinin komşuları olan gördü tanıklarınca doğrulanan ifadelerine göre, 24 Eylül 200 tarihinde 1973 doğumlu Lom-Ali ve 1974 doğumlu Umar-Ali’ nin anne ve babaları ile ikamet ettikleri apartman ablukaya alındı. Gece saat 01.20 sularındaki abluka sırasında Aziyevy ailesinin yaşadığı dairenin kapısını kırarak içeri giren maskeli, kamuflajlı ve silahlı Rus askeri kuvvetleri Aziyevy kardeşlerin kimliklerini kontrol edip Rusça sorular sormaya başladı. Bir süre sonra kardeşlerin zorla alıkonulmak istenmesine karşı çıkmaya çalışan baba Lech Aziyevy’ e askerler makinalı silahın dipçiği ile vurmaya ve tekme atmaya başladılar. Kısa süreli bu arbedenin ardından yarı çıplak kardeşler ayakkabılarını dahi giymelerine fırsat verilmeden bilinmeyen bir yere götürüldüler. Askerlerin uyguladığı şiddet nedeniyle başından yaralanıp dudağı patlayan, karın bölgesinde zedelenmeler oluşan ve görme hissiyatini geçici olarak yitiren baba Aziyevy aynı gece hastahaneye kaldırılırken birkaç günü hastahanede geçirmek zorunda kaldı. Hastahaneden çıktıktan sonra ise oğullarını Çeçenya’ daki ve Kuzey Kafkasya’ daki gözaltı merkezlerinde arayan baba Aziyevy hiç bir ize rastlayamadı, sözlü ve yazılı olarak yaptığı başvurulara yanıt alamadı. Ayrıca anne Zulay Aziyevya Haziran 2001′ de Lom-Ali’ nin ismini Khankala Askeri Üssü’ ndeki tutuklular listesinde görerek yaptığı başvuru böyle bir kişinin tutuklu bulunmadığı gerekçesi ile reddedildi. Mahkemelerde yapılan başvurular sonuç vermezken, Rus hükümeti askeri güçlerce gerçekleştirilen kaçırılma olayını reddetti ve suçu kimliği belirsiz silahlı güçlere ya da paramilitar gruplara attı. Aile çocuklarından olay tarihinden bu yana herhangi bir haber alabilmiş değil.

Mahkeme heyeti yaptığı incelemeler neticesinde, Rus askerlerinin Lom-Ali ve Umar-Ali Aziyevy’ i kaçırdığına, Lech Aziyevy’ e şiddet uyguladığına, ayrıca yargı makamlarının gereken hassasiyeti göstermediğine kanaat getirdi. Bu doğrultuda 20 Mart 2008 günü açıklanan mahkeme kararında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ nin 2.maddesinde yer alan “Yaşam Hakkı”nın, 13. maddesinde yer alan “Etkili Başvuru” hakkının, 3.maddesinde yer alan “İşkence Yasağı” ile 5.maddesinde yer alan “Özgürlük ve Güvenlik Hakkı” ihlal edildiğini belirterek Rusya Federasyonu’ nun 75.000 Euro manevi tazminatı, 300 Euro tutarındaki hastahane masraflarını ve 7.285 Euro tutarındaki yargılama giderlerini Aziyevy’ a ailesine ödemesine karar verildiği belirtti. Böylelikle Rusya Federasyonu toplamda, 82.585 €uro tazminata mahkum edilmiş oldu.

Kararı veren mahkeme heyetine, Yunanistanlı Christos Rozakis başkanlık ederken, mahkeme heyetinde Hırvat Nina Vajic, Rus Anotoli Kovler, Avısturyalı Elisabeth Steiner, Azerbaycanlı Khanlar Hajiyev, Lüksemburglu Dean Spielman ve Norveçli Sverre Erik Jebens yer aldı.

Kararın ardından bir açıklama yapan Rusya Adalet İnsiyatifi Yöneticisi Ole Solvang sivillerin kaybolması olaylarının Çeçenya’ da halen devam eden bir sorun olduğunu vurgulayarak, bu kararların ders niteliğinde olduğunu ümit ettiklerini ifade etti.