Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi 4 Ekim Perşembe günü yaptığı duruşmada işgalci Rusya Federasyonu’ nun Çeçenya’ da ihlal ettiği insan hakları ihlalleriyle ilgili üç olayı daha tescil ederek, Rusya Federasyonu’ nu üç Çeçen aileye yargılama giderleri dahil olmak üzere toplamda 169.249,00 €uro ödemeye mahkum etti.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ nin 58643/00 başvuru numarası ile takip ettiği Goncharuk-Rusya, 58701/00 başvuru numarası ile takip ettiği Makhauri-Rusya ve 74240/01 başvuru numarası ile takip ettiği Goygova-Rusya arasındaki davalarda AİHM başvuru sahibi Çeçenleri haklı bularak Rusya Federasyonu’ nu tazminat ödemeye mahkum etti.

Yargılamaya konu olan olaylar 2000 yılının Ocak ayında Rusya Federasyonu’ na bağlı askerlerin Çeçenya’ nın Grozny bölgesindeki silahsız sivillere yönelik yaşam hakkının ihlal etmesi ve yetki aşımıyla ilgili. Söz konusu olaylarda başvuru sahipleri olan Yelena Goncharuk ve Kheyedi Makhauri’ ye Rus askerlerce ateş edilmiş ve ölüme terk edilmiş, Petimat Goygova’ nın ise annesine ve erkek kardeşine ateş edilerek öldürülmüştür.

Mahkeme heyeti olayları Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ nin 2.maddesinde yer alan “Yaşam Hakkı” , 3.maddesinde yer alan “İşkence Yasağı” ile 13. maddesinde yer alan “Etkili Başvuru” ve 34. maddedeki “Kişisel Başvurular” açısından değerlendirirken her üç başvuru içinde yaşam hakkının ihlal edildiğine ve etkin başvurunun engellendiğine hükmederken, 3.maddede bahsi geçen işkence yasağının Petimat Goygova’ nın annesi ve erkek kardeşi için ihlal edilmediğine kanaat getirerek Kheyedi Makhauri’ ye 5 bin €uro maddi ve 50 bin €uro manevi tazminat ödenmesine; Yelena Goncharuk’ a 50 bin €uro manevi tazminat ödenmesine; Petimat Goygova’ ya ise 40 bin €uro manevi tazminat ödenmesine karar verdi. Mahkeme yargılama giderleri için de bayan Goygova’ ya 7.299 €uro, bayan Goncharuk’ a 4.400 €uro ve bayan Makhauri için de 12.550 €uro ödenmesini kararlaştırdı. Böylelikle Rusya Federasyonu toplamda 169.249,00 €uro ödemeye mahkum edilmiş oldu.

Tüm başvuru sahipleri Grozny sakiniydi. Bayan Goncharuk 1962 doğumlu olup şu anda Norveç’ te yaşıyor, bayan Goygova 1966 doğumlu olup şu anda Belçika’ da yaşıyor ve bayan Makhauri 1959 doğumlu olup şu anda İnguşetya’ da yaşamını sürdürüyor.

19 Ocak 2000′ de Grozny’ nin Staropromyslovskiy bölgesinde bulunan bayan Goncharuk Rus kuvvetlerince ağır top mermileri ile yapılan saldırıda yaralandı ve diğer Groznyliler gibi bodrumda saklandı. Goncharuk, Rus askerlerinin saklandıkları bodrum katına gözyaşartıcı bomba attığını, askerlerin dışarıya çıkan sivillere ateş etmeye başladıklarını ve beş sivilin öldüğünü iddia ediyor. O gün bodrum katına saklananlardan hayatta kalan tek kişi ie Goncharuk. Göğsünden yaralanan Goncharuk burada bilinci kaybediyor, kendisine geldiğinde gece olduğu için karanlıktan faydalanarak bölgeyi terk ediyor ve İnguşetya’ daki bir hastahaneye dizindeki ve göğsündeki mermi ve şarapnel yaraları ile bilinç kaybı ve sinirsel yorgunluk hali içerisinde sığınıyor. Hastahanede yaralarından ötürü bir operasyon geçiriyor. Bayan Goncharuk başına gelenlerden ötürü kendisinin ve ailesinin resmi makamlara başvurmak korktuğunu ifade ediyor.

Bayan Goygova 19 Ocak 2000′ de Grozny’ deki bir geçiş noktasından 59 yaşındaki annesi Maryam Goygova ve 31 yaşındaki erkek kardeşi Said Magomed Goygov’ u görmek için geçmek istiyor ancak bu girişimi başarısızlıkla neticeleniyor. Sonraki gün ise annesinin 19 Ocak 2000′ de şarapnel parçası ile yaralandığını, içlerinde erkek kardeşinin de olduğu üç erkeğin annesini hastahaneye götürmek için yola çıktıklarında Rus askerler tarafından durdurulduklarını önce askerler tarafından dövüldüklerini daha sonra ise hem üç erkeğin hem de annesinin askerlerce kurşunlanarak öldürüldüğünü ifade ediyor. Bir süre sonra annesinin naaşını bularak teşhis eden bayan Goygova, annesinin karın boşluğunda şarapnel yarası olduğunu ve başında datek bir kurşunun giriş deliği olduğunu söylüyor.10 Şubat 2000 tarihinde erkek kardeşi Said Magomed’ in cansız bedenini ise annesinin naaşını bulduğu garajın yakınlarında buluyor. Erkek kardeşinin vücudunda çok sayıda kurşun deliği bulunuyor ve sağ kulağının kesilmiş olduğunu görüyor.

Bayan Makhauri Grozny’ nin Rus askerlerince bombalanması sırasında evini terk ediyor ve 22 Ocak 2000′ de Staropromyslovskiy bölgesinde bulunan evine geri dönüyor. Geri döndüğünde evinin paramparça olduğunu görüyor. Bu sırada askerlerin binalara hedef aldığını fark ederek saklanmaya çalışsa da Rus askerleri Makhauri’ yi fark ederek onun bulunduğu yöne doğru ateş etmeye başlıyorlar. Rus askerlerinin açtığı ateş sonucunda Mahkauri ile birlikte iki bayan daha yaralanıyor. Açılan ateş sonucu yaralanan bayan Makhauri bilinci yitiriyor. Kendisine geldiğinde ise bir Rus askerinin kulağını yırtarak kulağında takılı bulunan altın küpeyi çıkardığını hatırlıyor. Ayrıca bacağının yanmış olduğunu, yaralandığını görüyor. Yakındaki bir evden ilkyardım alıyor. Daha sonra ise akrabaları bayan Makhauri’ yi İnguşetya’ daki bir hastahaneye götürüyor ve burada iki ay tedavi görüyor.

Başvuru sahiplerinin Rus makamlarına yaptığı başvurular reddedilmiş, açılan soruşturmalarda olayların faillerinin kimlikleri tespit edilemeyen maskeli haydutlar olduğu iddia edilerek etkin başvuru hakları ihlal edilmiştir.