Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Dmitry Medvedev dün İsveç’e çağrıda bulunarak adam öldürme ve insan kaçırmakla suçladığı iki Çeçen mültecinin Rusya’ya teslim edilmesini istedi.

İsveç Başbakanı Rusya ile ikili ilişkileri geliştirmeye yönelik bir adım atarak 2000 yılından bu yana Rusya’ya ilk kez Başbakan düzeyinde ziyaret yaparken Çeçen mültecilerin iadesinin gündeme getirilmesi geziyi gölgede bıraktı. İsveç Başbakanı Fredrik Reinfeldt ile ortak bir basın toplantısı düzenleyen Medvedev, Kafkasya’daki insan haklarından tartışılırken konuyu Çeçen mültecilerin iadesine getirdi.

Medvedev, “Kafkasya’daki insan hakları durumunu bir kenara bırakalım, ortada başka bir problem var… Haydutlar İsveç’te kendilerine sığınacak bir çatı buldular. Eğer insan haklarına uyulmasından bahsediyorsak suçlara karşı birlikte mücadele etmemiz gerekiyor” dedi.

Reinfeldt ise uluslararası sözleşmeler gereği Çeçenlerin sınırdışı edilmediğini belirterek, “Bu bizim kabul edemeyeceğimiz bir konu ve bugün buraya bu konuyla ilgili bir anlaşma yapmaya gelmedik” dedi.

İsveç, dış politika ve insan hakları konusunda Rusya’yı en sert eleştiren ülkelerden birisiydi. Özellikle 2008 yılında Rusya’nın Gürcistan’ı işgal etmesinin ardından İsveç Dışişleri Bakanı Carl Bildt’in Rusya’nın politikalarını Adolf Hitler’in politikalarıyla benzeştirmesi Moskova’yı kızdırmıştı. Aslan Adayev ve Magomed Uspayev isimli iki Çeçen mültecinin iadesine yönelik talebin reddedilmesi de Rusya tarafından 2008 yılında “siyasi bir suç” olarak nitelendirilmişti. Ancak geçtiğimiz yıl Rusya’nın Kuzey Akım gaz hattının kendi karasularından geçisine izin vermesiyle İsveç ve Rusya arasındaki ilişkiler bir nebze düzeldi. Bununla birlikte, günlük yayınlanan İsveç gazetesi Sydsvenskan, dün Rus insan hakları savunucuları Tatyana Lokshina ve Oleg Orlov’un Reinfeldt ve Bild’e hitaben yazdıkları ve Rusya’yı Kafkasya ve özellikle Çeçenya’daki hak ihlalleri nedeniyle açıkça kınamasını talep ettikleri bir mektup yayınlandı.

İsveç’te yaşayan Çeçen mülteci Aslan Adayev 2006 yılının sonbaharında KavkazCenter adlı internet sitesinin editörlerinden birisi olarak atandı. Daha sonra, Temmuz 2007’de Rusya Federasyonu İnterpol aracılığıyla Adayev hakkında uluslararası bir arama kararı çıkarttı (ne kadar acı ki Rusya’nın politik muhaliflerine baskı yapması için İnterpolü kullanmasına halen izin veriliyor). Rusya, İsveç’ten Adayev’in iadesini talep etti. İsveç Yüksek Mahkemesi Rusya’nın talebinin siyasi nedenlere dayandığını tespit etti ve İsveç hükümeti de Rusya’nın isteğini Temmuz 2008’de reddetti. Bu yenilgi Rusya yetkilileri durdurmaya yetmedi, Adayev’in Çeçenya’daki akrabaları tutuklandı ve tehdit edildi, böylelikle İsveç’teki gazetecilik faaliyetlerine son vermeye zorlandı.

Bir dipnot olarak ta Aslan Adayev’in Rusya Federasyonu’na karşı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde açtığı davayı kazandığını (Başvuru No.36378/02) buna rağmen Rusya İnterpol vasıtasıyla Aslan’ı taciz etmeyi sürdürüyor.