Bugün Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde karara bağlanan iki dosyada Rusya Çeçenya’daki kayıplar ve ölümlerle ilgili olarak kurbanların yakınlarına 250 Bin Euro tazminat ödemeye mahkum edildi.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Çeçen Khamidova ve Turluyeva ile Taysumov ve diğerleri ile Rusya Federasyonu arasındaki iki davada 14 Mayıs 2009 Perşembe günü vardığı kesin hükümlerin Çeçenler lehine olduğunu açıkladı.

12417/05 numaralı dosyada takip edilen Turluyeva ve Khamidova ile Rusya arasındaki davanın konusu 1965 doğumlu Aslanbek Khamidov’un kaçırılışı ve o tarihten bu yana ne Khamidov’dan haber alınamaması ne de açılan soruşturmaların neticelendirilememesiydi. Mahkeme kayıtlarına göre, 25 Ekim 2000 tarihinde sabah saat 10.00 sularında Çeçenya’nın Kurchaloyevski Bölgesi’ndeki Alleroy Köyü’nde Rus askerlerce yapılan kimlik kontrolü sırasında Khamidovların evine giren maskeli ve askeri üniformalı on kişi Aslanbek Khamidov’u tutukladı ve Khamidov’u zırhlı askeri araca bindirilerek bilinmeyen bir yere götürdü. İnsan Hakları Memorial’ın Mayı 2001’de kaçırılma olayıyla ilgili olarak Rusya Savcılıklarına ilettiği belgelere rağmen açılan soruşturma halen neticelendirilmediği gibi AİHM’ yede bu konudaki soruşturma belgelerinin gizli olduğu gerekçesiyle bilgi verilmedi. AİHM, yaptığı incelemeler neticesinde Rusya’nın Aslanbek Khamidov’a ne olduğunu halen öğrenemeyen ve davayı açan eşi bayan Turlueva ve annesi bayan Khalidova’ya toplamda 35.000’er Euro manevi ve 3.000 Euro maddi tazminat ödemesine, ayrıca 5.500 Euro tutarındaki mahkeme masraflarını Rusya’nın karşılamasına karar verdi.

AİHM’nin bugün sonuçlandırdığı Çeçenlerle ilgili ikinci dava 21810/03 numaralı dosyayla takip edilen Taysumov ve Diğerleri ile Rusya arasındaydı. Dava konusu olan olay 7 Eylül 2002 tarihinde Çeçenya’nın Groznenskiy Bölgesi’ndeki Çeçen-Aul’ünde meydana geldi. Rus topçu birliklerince köye yapılan ateşler sırasında Taysumovların evi hasar gördü ve atışlar sırasında evde bulunan 1972 doğumlu Kazbek Taysumov, 1978 doğumlu eşi Zulpat Eskirkhanova ve 1999 doğumlu kızı Ayshat Eskirkhanova hayatını kaybetti. Saldırı ve ölümlerle ilgili olarak kurbanın yakınlarınca Rus makamlarına yapılan başvurulardan ilki Kasım 2002’de askeri savcılık tarafından ölüm olaylarının yasadışı silahlı gruplarca gerçekleştiği iddia edilerek reddedildi. Kurbanların bir üst makama 2006 yılında yaptıkları başvuru ise halen sonuçlanmadı. AİHM’nin dava dosyasının bir örneğinin gönderilmesine yönelik talebi ise bu talebin Rusya iç hukukuna göre yasak olduğu belirtilerek reddedildi. AİHM’de yaptığı incelemeler neticesinde Rusya’nın mahkemeye başvuruda bulunan Kazbek Taysumov’un annesi ve babası ile Kazbek ve Zulpat çiftinin 2002 doğumlu küçük kızının her birine 52.500’er Euro manevi ve 1.500 Euro maddi tazminat ödemesine, ayrıca Rusya’nın 6.650 Euro tutarındaki mahkeme masraflarını da karşılamasına hükmetti.

Mahkeme verdiği kararlarda da, Rus askeri güçlerinin yürüttüğü operasyonda tutukladığı Çeçen’in akıbetinin belli olmamasına rağmen açılan soruşturmaların neticelendirilmemesine; öldürülen Çeçenlerle ilgili etkili bir soruşturma yapılmamasına ve AİHM’nin istediği bilgilerin verilmesinden imtina edildiğine değinerek dava konusu olan olaylarda Rusya’ nın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ nin 2. maddesini (Yaşam Hakkı), 3. maddesini (İşkence Yasağı), 5. maddesini (Özgürlük ve Güvenlik Hakkı), 13. maddesini (Etkin Başvuru Hakkı) ihlal ettiğine karar verdi ve Rusya’ yı kurbanların yakınları olan Çeçenlere toplamda 250 Bin Euro civarında tazminat ödemeye mahkum etmiş oldu.