Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde bugün saat 11.00′de Çeçen Mutsayeva ile Rusya Federasyonu arasında bir Çeçen’in kaybolması ve akıbetinin öğrenilememesi konusunda görülen dava neticelenirken Rusya toplamda 37.100 Euro tazminat ödemeye mahkum edildi.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde 23 Temmuz 2009 Perşembe günü sabah oturumunda 24297/05 numaralı dosyayla takip edilen Mutsayeva ve Rusya Federasyonu arasındaki dava kesin hükme bağlandı.

Dava konusu olan olay mahkeme kayıtlarına göre 27 Ağustos  2001 günü meydana geldi. Khizir Tepsurkayev sabah saat 9 sularında Çeçenya’nın Urus Martan kentindeki evinden şehir mahkemesine gitmek için çıktı. Khizir mahkeme başkanıyla koruma polisliğini üstlenmek için görüşecekti. Mahkeme binasına giderken Pervomaiskaya ve Ordzhonikidzevskaya Caddelerinin köşesinde tanıdığı Said Arbi A. ile buluştu. Khizir Tepsurkayev ve arkadaşı Said Arbi A. konuşarak ilerlerken VAZ-217 marka bir araç önlerinde fren yaparak durdu. Aracın sürücüsü Mairbek B., Khizir ve Said Arbi’ye onları şehir merkezine kadar bırakmayı teklif etti. Said Arbi A. pasaportunu evde unuttuğunu ve kent merkezinde kimlik kontrolü olduğu için gelmek istemediğini söyledi. Khizir Tepsurkayev ise Mairbek B.’nin teklifini kabul ederek araca bindi. Görünüşe göre Khizir Tepsurkayev, Mairbek B.’nin ve aracının Moskova destekli sözde yöneticilerin arananlar listesinde olduğundan habersizdi. Saat 10 sularında Kalanchakskaya caddesindeki eski Askeri Levazım Birliği binasına yaklaştığında 6779 numaralı askeri birliğe mensup Rus askerleri aracı durdurdu. Askerler içerisinde Khizir Tepsurkayev’in arkadaşlarından A.Ruslanbek’te vardı. Rus askeri grubuna V. Vasiliy isimli subay komuta ediyordu. Özel operasyonlar düzenleyerek kimlik kontrolleri yapan bu askeri birliğin askeri arabaları ve APC (zırhlı personel taşıyıcı) leri vardı. Mairbek B.’nin aracı da yoldan geçen diğer araçlar gibi durdurulunca Khizir Tepsurkayev araçtan aşağıya indi ve kimliğini gösterdi. Askerler Khizir’in kimlik belgelerini inceleyerek geri verdi ancak bu sırada APC’lerden birisinden arananlar listesinde olduğunu tespit ettiği araca ateş açılmaya başlandı, Mairbek B.’de ateşle karşılık vererek oradan uzaklaştı. Araç kontrol noktasından uzaklaşınca işgalci Rus askerlerinin subayı V.Vasiliy hemen Khizir Tepsurkayev’in yakalanması emrini verdi ve bu emirler birlikte Rus askerleri Khizir’a vurmaya başladı. Askerlerden birisi tüfeğinin namlusuyla Khizir’in alnına vurdu. Khizir dayak yerken sürekli yardım diye bağırıyordu. Hatta kendi evine yakın bir yerde oturan D.Yaragi’yi orda görünce ona da seslenerek yardım istedi. D.Yaragi Khizir’in yanına gitmek istediyse de Rus askerleri kalabalıktaki insanların başlarından biraz daha yukarıya uyarı ateşi açtı ve Khizir Tepsurkayev’i APC’lerden birisine zorla bindirdi. Bir başka sözde güvenlik kuvvetinde görev yapan polis memuru A.Alvi olayın yaşandığı yere çok yakındı ve sesleri duydu. Kalabalığa ne olduğunu sorduğunda genç bir adamın dövüldüğünü ve daha sonra APClerden birisine bindirilerek götürüldüğünü öğrendi. A.Alvi kendi kaynaklarından Khizir Tepsurkayev’in önce Urus Martan’daki geçici bir merkeze getirildiğini ve buradan da süratle UAZ marka bir araçla bilinmeyen bir istikamete götürüldüğünü öğrendi. Khizir’in götüren UAZ marka araç işgalci Rus askerlerin kontrol noktasına geri döndüğünde A.Alvi Khizir’in nereye götürüldüğünü sordu ancak Rus askerler yanıt vermeyi reddetti. Olayın üzerinden yaklaşık yarım saat geçtikten sonra da genç bir erkek Khizir Tepsurkayev’in evine gelerek Khizir’in annesi Zara Tepsurkayeva (Mustsayeva)’ ya Khizir’in market bölgesinde Rus askerlerince dövüldüğünü ve kaçırıldığını haber verdi. Olaydan bir gün sonra 28 Ağustos 2001 günü kurbanın babası Rusya destekli eski Grozny belediye başkanıyla birlikte Urus Martan’daki geçici gözaltı merkezine gitti. Burada soruşturmayı yürüten kişi Khizir ile görüşmeleri gerektiğini ve soruşturma tamamlanınca serbest bırakacaklarını söyledi. Olayın üzerinden iki geçtikten sonra Khizir ile aynı gün gözaltına alınan Çeçenlerden bazıları serbest bırakıldı. Tepsurkayevlerin komşularından birisinin oğlu da serbest bırakılanlar içerisindeydi, Khizir’i görmediğini ama ismini gözaltı merkezindeki duvarda okuduğunu söyledi. O tarihten bu yana Khizir Tepsurkayev’in akıbeti bilinmiyor.

Rusya davacı tarafından verilen bilgilerden farklı pek fazla bilgi veremedi ve ancak konuyla ilgili soruşturma açıldığını aktardı. AİHM’ de elindeki mevcut veriler ve tanıkların ifadeleri doğrultusunda, Rus askeri güçlerinin yürüttüğü operasyonda tutukladığı Çeçen Khizir Tepsurkayev’in akıbetinin belli olmamasına rağmen açılan soruşturmaların neticelendirilmemesine; kayıp Çeçenle ilgili etkili bir soruşturma yapılmamasına değinerek dava konusu olan olayda Rusya’ nın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ nin 2. maddesini (Yaşam Hakkı), 3. maddesini (İşkence Yasağı), 5. maddesini (Özgürlük ve Güvenlik Hakkı), 13. maddesini (Etkin Başvuru Hakkı) ihlal ettiğine karar vererek, Rusya’nın  35 bin Euro tutarında manevi tazminatı davacıya ödemesine ve ayrıca 2.100 Euro tutarındaki mahkeme masraflarının da Rusya tarafından ödenmesine hükmetti.