Birkaç hafta önce Polonya milletvekillerinden Lech Kolakowski (Kaczyński ikizlerin partisi: Hukuk ve Adalet –PiS: Prawo i Sprawiedliwość-) Yabancılar Ofisi’nden Polonya’nın Lomza kentindeki mülteci kampının kapatılmasını talep etmiş ve bu açıklamanın ardından da iki Çeçen mülteci kadın Lomza’da saldırıya uğramıştı. Lomza kenti ile ilgili tüm internet forumları açıklamanın yapıldığı dönemde olduğu gibi halen ırkçı mesajlarla dolup taşıyor.

Pazartesi günü düzenlenen basın toplantısında konuşan milletvekili Kolakowski, kendisinin ve insiyatifinin ırkçılıkla ilgili birşey yapmadığını, Çeçen mültecileri başka kentlere taşıyarak onlara iyilik yapmak (nasıl bir iyilikse!) istediğini ifade etti ve Yabancılar Ofisi’nden kendisine gelen yanıtıda basın toplantısında sundu. Kolakowski’ye Polonya Yabancılar Ofisi’nden gelen mektupta Polonya’daki mültecilerin durumu ile yardım programları hakkında bilgiler yer alıyordu. Ofis, Lomza kentindeki mültecilerin yerel halk ile entegrasyonunu sağlayacak bağımsız bir programa dahil olduğunu açıklamıştı. Yabancılar Ofisi, Podlaski bölgesindeki yetkililer ile sivil toplum örgütleri arasındaki işbirliğini geliştirecek çalışmalar olduğunu belirtiyor, bay Kolakowski’yi de kampı kapattırmaya yönelik radikal adımlar atmak yerine, bu tip organizasyonlar ile işbirliği yapmaya davet ediyordu.

Kolakowski mektuptan hiç memnun kalmadığını gösterdi. Kolakowski, “Konuyla ilgili mevcut yasal mevzuatımız mültecilere yardım etmiyor. Bu kurallarımızı değiştirmeliyiz. Nerede yaşamak istiyorlarsa -örneğin daha zengin Avrupa Birliği üyesi ülkelerde- oraya yerleşmelerine imkan verecek düzenlemeler yapmalıyız” dedi.

Görünüşe göre Kolakowski’nin danışmanları daha önce ırkçılık kokan konuşmalarını şimdi mültecilere yardım etmek istiyormuş imajı vermesi için elden geçirmiş. Ancak tüm konuşmasını özetlediğimizde gerçekte söylediği şey şu: “Çeçenler Polonya’dan gitsin!”. Kolakowski’yi endişelendiren şeyin gerçekte ne olduğunu, Haziran 2009’da Polonya İçişleri Bakanı için verdiği ve şu kelimelerle sonlanan gensoruda görebiliyoruz: “Grozny’de düzenledikleri sahte belgelerle Polonya’da yaşamak isteyen sahtekar Çeçen mültecileri engellemek için ne tür yaptırımlar içerisinde bulunacaksınız?”

Anlaşılan Kolakowski’nin Çeçenlerle ilgili bir problemi var. Avrupa Birliği üyesi ülkenin bir milletvekilinin bu tip eylemleri yasal mıdır? Alaya alıyorum ancak gerçekten bu adam tam bir cahil ve mültecilere herhangi bir yardımı da olmayacak bir tip.

Pek çok Çeçen sığınmacının diğer Avrupa Birliği üyesi ülkelerde yaşamak istemesi bir gerçek, ancak çok sayıda Çeçen mülteci de Polonya’da yaşamak istediği gerçeğini görmezden gelmemek gerekiyor. Bunun için bazı nedenleri var: Polonya’nın Çeçenya’ya daha yakın olması; Polonya’nın ormanlarla kaplı görünümünün ve kötü yollarının Çeçenya’ya benzemesi; ve apartman bloklarının yapısının Çeçenleri “kendi evlerinde” gibi hissetmesine neden olması. Ayrıca Lehçe’nin ana dili gibi Rusça konuşan Çeçenlere kolay gelmesi.

Avrupa Birliği’nin konuyla ilgili yasal mevzuatını değiştirmek yıllar sürecek bir çalışma ve bu süreç içerisinde hem Çeçenler hem de diğer mülteciler Polonya’da yaşamak zorundalar. Bu nedenle yerel yetkililer ırkçı konuşmaları ve eylemleri engellemek için birşeyler yapmalı. Yabancılar Ofisi dahil olmak üzere mültecileri dinlemekle işe koyulabilirler.

Krakow merkezli Kriz Müdahale Derneği (Towarzystwo Interwencji Kryzysowej) tarafından yürütülen ve “onların konuşmasına izin verelim” isimli bir proje var. Bu projenin hedefinde kadınlar, mülteciler, göçmenler ve azınlıklar yer alıyor. Proje kapsamında bu gruplardan insanların hikayelerinin yer aldığı bir kitap basılmak üzere. Ancak bu projenin ortaya çıkaracağı en önemli şey yasaların değişebileceği ve mülteciler için Polonya’nın farklı bölgelerinin daha rahat, daha iyi ve daha güvenli olabileceği.

Bu dernekten bazı isimler, Lomza kentinde ikamet eden Çeçen mültecilerle birlikte, harika ve basit çözümler için çeşitli öneriler sundukları özel bir rapor hazırladılar. Lomza’daki ırkçı saldırının hemen sonrasında da İçişleri Bakanlığı’na bir mektupla gönderdiler. Mektuplarının Yabancılar Ofisi’ne iletildiğini öğrendiler. Hepimiz gelecek cevabı bekliyoruz: Polonyalı yetkililer mülteciler için birşeyler yapacaklar mı yoksa görmezden mi gelecekler?

Joanna Wrześniowska Bataev, WaYNaKH Online Polonya Muhabiri