Arşiv Belgeleri

Tozlanmış raflardaki Arşiv Belgeleri…

Çeçen Kültürü

Çeçen Dili ve Folkloru, Halk Dansları, Efsaneler, Öykü ve Masallar ile çeşitli kültürel bilgiler…

Çeviriler – Makaleler

Çeşitli Çeviri ve Makaleler…

Röportajlar

Ekibimizce Yapılmış Çeşitli Röportajlar…

Şarkı Sözleri

Sevdiğiniz Çeçence şarkıların sözlerine buradan ulaşabilir, dinleyebilir ve indirebilirsiniz.

Ana Sayfa » Haberler

Sağlık ve İnsan Hakları: Çeçenya’da Mucize Yok

Bu yazı 1 Aralık 2009 Salı  tarihinde yazıldı. Şimdiye kadar 3.635 defa okundu.. Yorum Yok
Sağlık ve İnsan Hakları: Çeçenya’da Mucize Yok

Dünyanın önde gelen tıp dergilerinden The Lancet’te yayınlanan bir makalede Çeçenya’daki insan hakları ve sağlık durumu ele alındı.

Makalenin* tamamı:

Çeçen ayrılıkçılar ve Rus güçleri arasındaki savaş başladıktan neredeyse 15 yıl sonra, Çeçenya ve başkenti Grozny’de uzun bir aradan sonra yeniden yapılanma çabaları ve ekonomik alanda iyileşmelerin görülmesiyle bu durum “Çeçen mucizesi” olarak methediliyor. Bu arada geçtiğimiz yıl Ağustos ayında Güney Osetya üzerinden Rusya ve Gürcistan’ın savaşmasından bu yana ise Çeçenya’daki şiddet olaylarında önemli ölçüde artış gözleniyor. Şiddete bağlı ölüm olayları bir önceki yıl ile karşılaştırıldığında sayının neredeyse iki katına çıktığı, 84’ten 152’ye yükseldiği görülüyor.(1)

İnsan hakları savunucuları tarafından “işkencenin, zorla itirafın ve uydurma davaların bir bölgesel sistemi” olarak adlandırılan terörle mücadele operasyonuna geçtiğimiz Nisan ayında Rus askeri güçleri resmen son verdi.(2) Ancak Rusya’nın temsilcileri direnişçilerce organize biçimde ortadan kaldırılırken, Rus güçlerinin terörist zanlısı olarak iddia ettiği kişilere yönelik zorla ortadan kaybetme, işkence ve diğer kötü muameleri gibi uygulamalarının da devam ettiği insan hakları örgütlerinin yanı sıra ulusal ve uluslararası basınca belgelendi.(3) Çeçenlerce açılan davalarda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Rus hükümetini kendi güçlerince işlenen insan hakları ihlallerini soruşturmaması ve cezalandırması ya da insanlık dışı muameleden gizli gözaltılarına ve ölümlere kadar bir dizi insan hakları ihlalinden Rus hükümetinin doğrudan sorumlu olması nedeniyle Rusya’yı Ekim 2009’a kadar 100’ün üzerinde davada mahkum etti. Benzeri binlerce dava ise halen görülmeyi bekliyor.

Çatışmanın her iki tarafından devam eden insan hakları ihlalleri, halen savaşın süregelen fiziksel ve mental rahatsızlıklarının acısını çekmekte olan Çeçenlerin büyük bir bölümü için sağlık problemleri ortaya çıkarıyor. Savaşın sona erdiğinin resmen ilan edilmesinin üzerinden geçen yaklaşık 10 yılda (Rusya’ya göre Rus-Çeçen savaşı 2000 yılında bitti), sivil toplum organizasyonlarından ve Birleşmiş Milletler’in verilerinden meydana gelen raporlar, Kuzey Kafkasya’nın Rusya’nın diğer dezavantajlı bölgelerine kıyasla halkın sağlık ve yaşam koşullarının umutsuz olduğunu ortaya koyuyor. Genellikle genellikle ishal ve solunum yolu enfeksiyonlarının neden olduğu Çeçenya’daki bebek ölümleri oranı Rusya’daki binde 13’lük oranın iki katı; her ne kadar koşullar iyileşmiş olsa da Çeçenya’daki binlerce kadın ve çocuk temel sosyal hizmetlerin eksiliğini yaşıyor.(4)

Çeçenya’nın randımansız sağlık sistemi, savaşlardan sonra kapatisesinin üzerinde hasta yükü ve alt yapıları tamamıyla bombalanmış bir halde kaldı. 3 yıl önce, Kremlin bir politika önceliği olarak Çeçenya’nın yeniden yapılandırılması çabalarına başladı ve Moskova destekli Çeçen yönetimi de tıbbi ekipmanın temini ve sağlık tesisleri için ağır bir programa (Sdorovye) giriştiği bildirildi. Uluslararası organizasyonlar ve Çeçen sağlık bakanlığı eğitim ve sağlık için bir dizi programı başlattıklarını resmen ilan ettiler.(4, 5)

Sağlık sisteminin başarılı bir şekilde yeniden inşa edildiğine yönelik çizilen resmi portrenin aksine, standartlardan uzak mevcut durum Rusya’nın bile standartlarının gerisinde; bilhassa yan dal kaygısı, daha iyi çalışma ve yaşam koşulu arayışındaki pek çok uzmanın Moskova’da kalmasına ya da yurtdışına çıkmasına neden oldu.(6) Birincil basamak sağlık hizmetleri dışında tedaviye ihtiyaç duyan hastalar, Çeçenya’da verilemeyen sağlık hizmetleri için sınırlı sayıda hastaya uzman tedavisi sağlayan kota sistemine bel bağlamak zorunda kalıyor. İnsan hakları araştırmalarıyla yardım sunan uluslararası organizasyonların(7) önünü Federal Hükümet’in işbirliğine yanaşmaması(8) kesiyor; ve çatışma sonrası Çeçenya’da varlığını sürdürmeye çalışan birkaç sivil toplum örgütü de dayatılan son hukuksal şartlarla karşı karşıya kaldıkları aşırı idari sorumlulukla engelleniyor.(9)

Benzer şekilde Çeçenya’da kalan sağlık uzmanları da geliştirilen sağlık servislerinin dağıtımı hakkında açıkça konuşmaktan kaçınıyorlar, zira terörle mücadele operasyonları kapsamında tehlikeli bir etiket olan “vatan haini” sıfatıyla damgalanmak istemiyorlar. Analistlerce dünyadaki en baskıcı ortamlardan birisi olarak tarif edilen bu toplumsal atmosferde,(10) sağlık hizmetlerinin yerine getirilmesi, hasta ve savunmasızların (örneğin kadınlar ve bebekler, tüberküloz hastaları ya da Çeçenya’daki 30 bin ülkesinde yerinden edilmiş sivil) ihtiyaçlarının giderilmesi açıkça bir zorunluluk teşkil ediyor.

Memorial insan hakları organizasyonunun yerel şubesinde çalışan Natalya Estemirova, Temmuz 2009’da Çeçenya’da kaçırılarak öldürülmesinden(7) sonra, bir dizi ünlü ve nispeten daha az tanınmış insan hakları savunucusu daha katledildi ve Memorial Çeçenya’daki çalışmalarını askıya aldı. Yöneticileri ve kolluk kuvvetleri servislerini sorumlu tutacak, uluslararası ilgi ve tepkiyi sağlayacak bağımsız izleme mekanizmalarının eksikliği aşırılıkçılığı besleyecek tehlikeli bir zemin yaratabilir. Şimdi tüm bölgeye yayılan şiddet, oradan yayılarak küresel güvenliği tehdit edebilir. Çeçenya’da yeniden yayılan şiddet(1, 3) savaşı yükünü üzerinde taşıyan halkın sağlığını ve sağlık sistemini tehdit ediyor. Silahlı şiddetin kontrol altına alınması ve dezavantajlı bölgede istikrarı sağlamak için meşru yöntemlerin kullanılması bu trendi tersine çevirecek, insan haklarına saygıyı getirecek ve savaş sonrası toplum için sağlıkta sürdürülebilir gelişmeler getirecektir. Çeçenya’da bir mucize yaşanmıyor, ancak durum uluslararası baskı için akademilerden, parlamentolardan, hükümetlerden, sivil toplum örgütlerinden ve gazetecilerden yükselecek bir çağrıya ihtiyaç duyuyor.

Karsten Lunze
Koruyucu Hekimlik, Boston Üniversitesi
karsten.lunze@post.harvard.edu

*Health and Human Rights: No Miracle in Postconflict Chechnya” isimli orjinal makale The Lancet’in 374.cildi, 9704.Sayısının, 1809 – 1810. sayfalarında 28 Kasım 2009 tarihinde yayınlandı.

Yazarın kaynakçası:

(1) Mendelson SE, Malarkey M, Moore L. Violence in the North Caucasus: summer 2009. http://csis.org/publication/violence-north-caucasus-4. (accessed Oct 13, 2009).

(2) Council of Europe. Legal remedies for human rights violations in the North Caucasus. http://www.reliefweb.int/rw/rwb.nsf/db900sid/MMAH-7DW46X?OpenDocument. (accessed Oct 13, 2009).

(3) Council of Europe. Committee on Legal Affairs and Human Rights, situation in the North Caucasus region: security and human rights. http://assembly.coe.int/CommitteeDocs/2009/ajdoc43_2009.pdf. (accessed Oct 13, 2009).

(4) UNICEF. Issue facing children in Russia. http://www.unicef.org/infobycountry/russia_background.html. (accessed Oct 13, 2009).

(5) WHO Regional Office for Europe. First Results of EU Recovery and Development Programme for Northern Caucasus discussed recently in Kislovodsk. http://www.euro.who.int/emergencies/fieldwork/20080109_4. (accessed Oct 13, 2009).

(6) WHO. Health action in the North Caucasus. http://www.who.int/hac/crises/rus/sitreps/Health%20Action%20Feb_Mar_2005%20%20.pdf. (accessed Oct 13, 2009).

(7) UN. UN experts offer help in investigating killings of rights defenders. UN Daily News. http://www.un.org/news/dh/pdf/english/2009/21072009.pdf. (accessed Oct 13, 2009).

(8) RIA News Agency. Russia rules out UN expert probe into Chechen activist’s murder. http://en.rian.ru/russia/20090722/155588682.html. (accessed Oct 13, 2009).

(9) Kamhi A. The Russian NGO Law: potential conflicts with international, national, and foreign legislation. Int J Not-for-Profit Law 2006; 9: 34-57. PubMed

(10) Freedom House. Worst of the worst: the world’s most repressive societies 2009. http://www.freedomhouse.org/uploads/WoW09/WOW%202009.pdf. (accessed Oct 13, 2009).



Bir yanıt bırakın!

Aşağıya bir yorum ekleyin veya kendi sitenizden trackback yapın. İsterseniz RSS ile de yorumları takip edebilirsiniz.

Yorum yazmadan önce lütfen kuralları okuyunuz...

500 karakter kaldı.

Yorum yaparken kullanabileceğiniz etiketler:
<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>

Bu sitede Gravatar kullanabilirsiniz. Ayrıntılı bilgi ve üyelik için Gravatar sitesini ziyaret ediniz.