On Yıl Geçti: Öldürülen Çeçenler İçin Halen Adalet Yerini Bulmadı
Novy Aldy (Yeni Aldy) katliamından sağ kurtulan görgü tanığı Elvira Dombaeva, “Bugün Grozny sokaklarında yürüdüğümde, yeniden inşa edilmiş binalar ya da mağazalar görmüyorum; tek gördüğüm ölüler ve onları öldüren kişilerin yüzleri” diyor.
Çeçenya’nın başkenti Grozny’nin banliyölerinden birisinde sivillerin katledilmesinin üzerinden on yıl geçmiş olmasına rağmen, Rus yetkililer hala kurbanların yakınlarına hakkaniyet temin etmeyi reddediyor.
5 Şubat 2000 tarihinde Yeni Aldy yerleşim biriminde Rus güvenlik güçleri en az 56 sivili öldürdü. Ekim 1999’da Çeçenya’da başlayan Rus askeri işgali savaşın ilk günlerine oranla Şubat 2000’de şiddetini yitirdi. Yeni Aldy sakinleri de sığınakları terk etmeye ve sokaklara çıkmaya başladığında, Rus güçleri köye girdi. Trajik katliamın ardından hayatta kalan Yeni Aldy sakinleri ölülerini hemen defnetmedi, yetkililerin gelip zulmü araştırması için bekledi. Aradan geçen on yıllık süre zarfına ve katliamı gerçekleştirenlerin Rus özel polisi OMONlar olduğuna dair ciddi emareler bulunmasına rağmen Rus yetkililer tek bir kişiyi dahi bu olaydan sorumlu tutmadılar.
Katliamdan sağ kurtulmayı başaran görgü tanığı Elvira Dombaeva, Uluslararası Af Örgütüne verdiği bilgilerde, “Ancak iki gün sonra ölülerimizin cansız bedenleri toplamaya başlayabildik, ölülerin gözlerini bile kapatamadık. Kış mevsimi olması nedeniyle ölülerimizin gözlerini ancak sıcak su kullanarak kapatmayı başardık” dedi.
Katliamdan aylar sonra Çeçen insan hakları savunucuları ve savcılar işlenen suçun sorumlularını tespit etmeye yönelik güvenilir bilgileri toplamaya başladı. 2006 yılında, Rusya hükümeti 5 Şubat 2000 tarihinde bir OMON birliğince Yeni Aldy köyünde “özel bir operasyon yürütüldüğünü” ve 50’den fazla kişinin öldürüldüğünü kabul etti.
Uluslararası Af Örgütü’nün elde edebildiği bilgilere göre, şu ana dek Rus yetkililer katliamın sorumlularını ne tespit etmeye ne de cezalandırmaya yönelik ciddi bir adım atmadı. Öte yandan konuyu çözmeye çalışan savcılara da zorluklar çıkarıldı.
Uluslararası Af Örgütü Avrupa ve Orta Asya Programı Yönetici Yardımcısı David Diaz-Jogeix, “Yeni Aldy olayı hem Rus yargı sisteminin hem de Rus siyasi sisteminin Çeçenya’da sivil halka yönelik işlenilen suçlardan dolayı sorumluların araştırılarak adalet önüne çıkarılmasındaki etkisizliğini gözler önüne seriyor” dedi.
Yeni Aldy’de öldürülen 13 sivilin akrabaları Rusya’da adalet bulamayınca Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurmuş ve Temmuz 2007’de de AİHM Rusya’yı bu 13 sivilin öldürülmesinden dolayı sorumlu bulmuş, Rusya’nın yaşam hakkını ihlal ettiğini, işkence ve diğer kötü muamele yasaklarına uymadığına kanaat getirmişti. Bu kararın varlığına rağmen Rusya, Yeni Aldy olayıyla ilgili olarak halen tek bir kişi hakkında bile yargısal süreç başlatmadı.
Uluslararası Af Örgütü, Rusya’ya Yeni Aldy katliamının kurbanlarına adalet temin etmesi için çağrıda bulundu. Hukukun üstünlüğüne ve yaşam hakkına saygı ancak yetkililerin bu olayı soruşturması, sorumluları tespit ederek tutuklaması ve yargılamasıyla mümkün olacaktır.
05.02.2010
Kaynak: Uluslararası Af Örgütü
Tweet
Bir yanıt bırakın!