Dün öldürülen muhalif lider Maksharip Aushev’in naaşı farklı teyplerden (klanlardan) 3000’den fazla kişinin katılımıyla bugün İnguşetya’da defnedilirken, insan hakları grupları Kuzey Kafkasya’yı saran şiddete dikkat çekti.

Maksharip Aushev’in naaşı dün akşam Nalçik’ten Nazran’a getirildi. Çişeleyen yağmura rağmen, binlerce kişi, İnguşetya’nın en büyük kenti Nazran’a 10 km uzaklıktaki Surkhaki Köyü’nde Aushev için son görevlerini yerine getirmek üzere toplandı. Aushev’in naaşı Müslüman geleneklerine göre aile mezarlığına gömüldü. Cenazeye katılanlar, olayı politik bir cinayet olarak nitelendirerek, suçu işleyenleri kınadılar.

42 yaşındaki Akhmed isimli bir İnguşetya sakini cinayetle ilgili olarak, “İnsanların acımasız şekilde vurulmasına bir son verilmesi gerekiyor. Eğer Yevkurov bununla mücadele edemiyorsa, bunu açıklasın ve görevinden ayrılsın” şeklinde bir yorum yaptı.

51 yaşındaki İnguş gazeteci Vakha Chapanov, “Durum zaten öylesine kötü ki, Maksharip’in öldürülmesiyle bunun daha da kötüleşeceğini sanmıyorum. Bu son sınır” dedi.

Bir diğer İnguş muhalif lider Magomed Khazbiev, “Cinayetten 2-3 gün kadar önce Maksharip ile konuşmuştuk. Aushev beni uyarmış ve yakında hükümetin her ikimizi de öldüreceğini, cinayet girişiminin de muhtemelen ülke dışında olacağını söylemişti. Bunu bana söyledi ancak bu bilgiye sahip olması her nedense onun kendi hayatını kurtarmasına yaramadı. Aushev muhtemelen başka birisinin arabasıyla seyahat ederse, onun nereye gittiğinden haberleri olmayacağını düşündü” dedi. Ve sözlerine şöyle devam etti, “Maksharip ülkedeki en büyük teyplerden (klan) birisine mensuptu. Eski Devlet Başkanımız Ruslan Aushev de onun kuzeniydi. Bu nedenle bu cinayet çok ciddi sonuçlar doğuracaktır.”

Muhalif internet sitesi Ingushetiyaru.org, Magomed Yevloev ve Maksharip Aushev cinayetleri arasında bağlantı kurarak cinayetle ilgili olarak, “Bu sistemde yetkililer aleyhinde açıklama yapmaya ya da gerçekleri söyleyemeye cesaret edenler Yevloev ve Aushev ile aynı sonu paylaşacak” şeklinde bir yorum yaptı.

Washington Post gazetesi bir ay kadar önce Maksharip Aushev ile yaptıkları röportajdan alıntılar yaparak, Aushev’i katledenlerin kimler olabileceğine işaret etti. Washington Post’ta bu ay içerisinde yayınlanan röportajda, Aushev, süregelen gelişi güzel adam kaçırma olaylarından, işkencelerden ve yargısız infazlardan ötürü  güvenlik güçlerini suçluyor ve bu durumun isyancıları güçlendirdiğini iddia ediyor; bu durumun sorumlularu olarak ise KGB’nin devamı niteliğindeki Federal Güvenlik Servisi (FSB)’ni, yerel polisi ve komşu Çeçenya’daki Kremlin kuklası Ramzan Kadirov’u gösteriyordu. Röportajda Aushev “Onları yetkililer olarak değerlendirmiyorum. Onları eşkıya olarak adlandırıyorum” demişti.

İnsan hakları grupları, aktivistlerin ve gazetecilerin Rusya’da ve özellikle Kuzey Kafkasya’da sıklıkla kolluk kuvvetlerinin saldırılarına maruz kalabildiğini söylüyor. Ölümlerle ilgili şu ana dek Kremlin’in net bir tepkisi olmadı. Bu nedenle insan hakları grupları, Rus liderleri cinayetleri kınamaya ve sorumlularını yargı önüne çıkarmaya çağırıyor.

İnguşetya’nın tanınmış insan hakları savunucusu Magomed Mutsolgov, Maksharip Aushev’in öldürülmesi Yunusbek Yevkurov’un ülkede duruma ne kadar hakim olduğuna dair soruları gündeme getirmeli. Yevkurov’ da Haziran 2009’da uğradığı bombalı bir saldırıda neredeyse hayatını yitiriyordu. Organizasyonları “MASHR”ın ülkedeki ihlalleri kayıt altına aldığını ifade eden Mutsolgov, “Kaç tane gazeteci ve insan hakları savunucusu öldürüldüğünü görüyorsunuz, bu cinayetler devam ediyor ve halen bunların hiçbiri için gerçek bir soruşturma yapılmış değil” dedi.

Human Rights Watch (İnsan Hakları İzleme- HRW) isimli insan hakları örgütünün Rusya ofisi yöneticisi Allison Gill, “Rusya liderliği bu tip cinayetleri net bir şekilde kınamalı, zira devletin en üst düzeyinde ne olursa aşağıya da o sinyal gider” dedi.

Gill, “Bugün Rusya’daki en büyük problemlerden birisi, gerçekleri açıkça dile getiren insanların, gazetecilerin, insan hakları savunucularının ve özellikle Kuzey Kafkasya’daki aktivistlerin yaşadıklarının uzun bir geçmişi olması; ve sorumlular ortaya çıkartılmadığında ya da yönetim sessizliğini koruduğunda, bu durum cezadan muafiyet atmosferinin yaratılmasına yardım ediyor. Kuzey Kafkasya’da artan ihlaller ve istikrarsızlık trendi adalet ve insan hakları konularına çalışanları tehdit ediyor” dedi.

HRW’un yardımcı yöneticisi Tatyana Lokshina, Pazar günü “Ne yazık ki yeni bir cinayet… Kuzey Kafkasya’da suçun cezasız kaldığını açıkça gösteriyor” dedi. Loshina, “Sivil eylemler, insan hakları ve muhalif faaliyetleri neredeyse bir intihar haline geldi” diye ekledi. Maksharip Aushev’i şahsen tanıyan Tanya Lokshina, 2007 yılında oğlunun ve yiğeninin kaçırılmasından sonra Aushev’in insan hakları alanında mücadeleye başladığını aktararak, “Aushev, İnguşetya’da insan hakları alanında çalışmaya ve adam kaçırma olaylarıyla savaşmaya başladı. O gerçekten cesur bir adamdı” dedi.

Avrupa Parlamentosu İnsan Hakları Alt Komitesi’nin Başkanı Heidi Hautala, Maksharip Aushev’in ailesine başsağlığı dileklerini ilettiği, benzeri suçlardan ötürü Rus yönetimini ve Avrupalı liderleri harekete geçmeye çağırdığı bir açıklama yayınladı. Bayan Hautala, “Ne yazık ki yaşanan bu son trajik olay, Parlamento’nun 2009 Sakharov Ödülü’nü Memorial’a vermesinin ardındaki durumu bir kez daha doğruladı” dedi.

Öte yandan, saldırıda Maksharip Aushev ile birlikte aynı araçta bulunan ve ağır yaralanan Aushev’in 29 yaşındaki yiğeni Tanzila Zeiytovoy halen Nalçik Devlet Hastanesi’nde tutuluyor. Tanzila’nın yaralarından ötürü beş ciddi ameliyat geçirdiği ve halen hayati tehlike altında olduğu öğrenildi.

Maksharip Aushev’in Cenaze Töreninden Video Görüntüleri: