The Prague Monitor isimli internet sitesi, 23 Mayıs günü eski Çek İnsan Hakları Bakanı Michael Kocáb ve birkaç yabancı insan hakları savunucusunun bir basın konferansı düzenlediğini ve Çek Cumhuriyeti dahil olmak üzere Avrupa’daki Çeçen mültecilerin kötü durumuna dikkat çektiğini duyurdu.

Konferansın katılımcılarından birisi Rus insan hakları savunucusu Viktor Fainberg’di. Frainberg, reform hareketi Prag Baharı’nı tetikleyen 1968 yılında Sovyetlerin Çekoslavakya’daki işgaline karşı Moskova’da Kızıl Meydan’da protesto gösterisi gerçekleştiren “muhteşem yedi”den birisiydi. Bu tavrı nedeniyle Sovyet rejimi tarafından tutuklanmış ve hapsedilmişti. 2008 yılında da dönemin Çek Başbakanı Mirek Topolánek, Viktor Frainberg’i Karel Kramář Madalyası ile ödüllendirmişti. Çek yetkililerin Çeçen sığınmacı Ali Atsayev’in Rusya’ya iadesi talebine olumlu yaklaşmaları nedeniyle Karel Kramář Madalyası’nı Çek hükümetine iade edebileceğini ifade ederek Çek İçişleri Bakanı Jan Kubice ile konu hakkında görüşeceğini belirtti. Ali Atsayev, Çek Cumhuriyeti’nde sığınma talebinde bulunmuş ve 2008 yılında da Prag’da tutuklanmıştı. Çeçen sığınmacının tutukluluk hali halen devam ediyor. Çek İçişleri Bakanı ise konuyla ilgili olarak CTK’ya (Çek Haber Ajansı) herhangi bir yorumda bulunmadı.

Pazartesi günkü basın toplantısının organizatörleri tarafından verilen bilgiye göre, Çek Cumhuriyeti’ndeki sığınma başvurusu reddedilen Atsayev, Rusya’da bir cinayet işlemekle itham ediliyor. Çek İdare Mahkemesi ise red kararının alınmasında hukuk kurallarının ihlal edildiği gerekçesiyle başvurunun yeniden ele alınmasına karar verdi. Bu arada, iddialara göre Çek Adalet Bakanı Jiří Pospíšil’de Ali Atsayev’in Rusya’ya iade edilmesine yönelik kararı çoktan imzaladı.

Adalet Bakanlığı Sözcüsü Jiří Hovorka ise bakanlık tarafından herhangi bir yanlış adım atılmasının mümkün olmadığını ifade etti. Hovorka, Atsayev’in durumunun Çek Anayasa Mahkemesi ve Strasbourg’daki Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde ele alındığını vurgulayarak, “Bu mahkemeler karar verene kadar şahsın iadesi söz konusu değil” dedi.

Rus insan hakları savunucusu Svetlana Gannushkina, Avrupalı hükümetlerin muhalifler ve aileleri zulüm, işkence ve ölümle karşı karşıya olduğu müddetçe Çeçen mültecileri geri göndermemeleri gerektiğini söyledi.

Mülteciler ve Sürgünzedeler için Avrupa Konseyi’nin (ECRE) hazırladığı rapora atıfta bulunan Gannushkina, Avrupa’nın değişik bölgelerinde bulunan Çeçen mültecilerin değişik muamelelere maruz kaldığının ve bazı Avrupa ülkelerinde can güvenliklerinden endişe ettiklerinin belirtildiğini vurguladı.

Çeçen mültecilerin problemlerinin Çek Cumhuriyeti’nde görmezden gelindiğine değinen Kocáb ise Çek Hükümeti İnsan Hakları Konseyi’nin geçtiğimiz yıl Çeçenya’dan ya da Çeçen kökenlilerin uluslararası koruma için sığınma başvurusunda bulunanlardan talepleri reddedilenlerin ancak gönüllü geri dönüşü kabul etmeleri halinde ülkelerine geri gönderilmesini önerdiğini ifade etti.

Çek Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı’nın istatistiklerine göre, 1990-Aralık 2009 tarihleri arasında Çeçenler dahil olmak üzere Rusya’dan 9545 kişi Çek Cumhuriyeti’nde sığınma talep etti ve ancak 384 tanesinin başvurusu kabul edildi.