Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi bugün Çeçenya’da Rus işgal güçlerince kaçırılan ve akıbetleri halen bilinmeyen beş Çeçen siville ilgili kesin kararını vererek Rusya Federasyonu’nu 250 bin Euro tazminat ödemeye mahkum etti.

Mahkemenin karara bağladığı ilk dosya 33947/05 numarasıyla takip edilen Ismailov ve Diğerleri ile Rusya Federasyonu arasındaki davaydı. Mahkemenin kayıtlarına göre, 1979 doğumlu Aslambek Ismailov, 1981 doğumlu Aslan Ismailov, 1962 doğumlu Khizir Ismailov, 1953 doğumlu Yusi Daydayev ve 1956 doğumlu Yaragi Ismailov isimli akrabalar Çeçenya’nın Achkoy-Martan kentinde ikamet etmekteydi. 13 Ocak’ı 14 Ocak’a bağlayan gecenin ilk saatlerinde kimliği belirsiz askeri üniformalı ve silahlı kişiler kurbanların evlerine girerek onları zorla evden aldı. Olayın meydana geldiği tarihte Achkhoy-Martan kenti tamamem Rus işgal güçlerinin kontrolü altındaydı ve yerleşim yerinden geçen tüm yollarda işgalci Rus güçlerinin kontrol noktaları bulunuyordu. Davacılar mahkemede yakınlarının Rus işgal kuvvetlerince yakalandığını ve Rus üslerine kapatıldığını iddia ettiler. Kaçırılma olayının ardından başvurdukları hiçbir yerden yanıt alamayan aileler, 14 Ocak 2003 tarihinden bu yana kurbanların akıbetlerini bilmiyor. 17 Ocak 2003 tarihinde Rus yargı makamlarında açılan soruşturmalardan da herhangi bir netice alınamadı.

AİHM’de bugün neticelenen ikinci dosya ise 35744/05 numarasıyla takip edilen Ustarkhanova ve Rusya Federasyonu arasındaydı. Mahkeme kayıtlarına göre, 1982 doğumlu Balavdi Ustarkhanov olay günü Achkoy-Martan kentinde bir arkadaşının evinde ziyaretteydi. 2003 yılında 6 Ocak’ı 7 Ocak’a bağlayan geceyarısı çok sayıda silahlı, maskeli, askeri üniformalı ve aksansız Rusça konuşan kişiler tarafından yapılan bir baskınla Balavdi evden alındı. Evin hemen yanıbaşındaki askeri bir araca bindirilen Balavdi Ustarkhanov, Rus işgal güçlerinin yol üzerindeki kontrol noktasından geçirilerek bilinmeyen bir yere götürüldü. Davacılar Balavdi evden alan kişilerin ekipmanları ve özellikleri nedeniyle bu kişilerin Rus işgal kuvvetlerine mensup olduğunu iddia ettiler. Çok sayıda görgü tanığı olayı doğrularken, güvenlikleri nedeniyle isimlerine mahkeme kayıtlarında yer verilmedi. Balavdi’nin annesi 7 Ocak 2003 tarihinde olaydan haberdar oldu ve derhal çeşitli makamlara başvuruda bulundu. Rus yargı organları 21 Ocak tarihinde konuyla ilgili bir soruşturma başlattıysa da hiçbir netice alınamadı.

Rus hükümeti her iki davada da davacılar tarafından ileri sürülen iddiaları reddetmezken, Ismailovlarla ilgili olan birinci davada soruşturmanın halen devam ettiğini iddia etti ve soruşturma devam ettiği için AİHM tarafından istenilen belgeleri vermeyi reddetti.

AİHM görgü tanıklarının ifadeleri ve mevcut deliller ışığında her iki davada da kurbanların Rus işgal güçlerince kaçırıldığına kanaat getirdi. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Rusya Federasyonu’nun Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS)’nin 2. (Yaşam Hakkı), 3. (İşkence Yasağı), 5. (Özgürlük ve Güvenlik Hakkı), 8. (Özel Hayatın ve Aile Hayatının Korunması Hakkı), 13. (Etkin Başvuru Hakkı) ve 14. (Ayrımcılık Yasağı) maddelerini ihlal ettiğine karar verdi.

AİHM, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 41. (Hakkaniyete Uygun Tatmin Hakkı) maddesi ışığında, Rusya Federasyonu’nun kurbanların yakınlarına 1.500 ile 13.000 Euro arasında değişen Maddi Tazminatları; 35.000 ile 70.000 Euro arasında değişen Manevi Tazminatları ödemesine; ve ayrıca 5.500 Euro tutarındaki yargılama giderlerini de karşılamasına hükmetti.