Kuzey Kafkasya’daki problemlerin kökeni üzerinde konuşan Rus insan hakları aktivisti, eski siyasi mahkum Sergey Kovalyev, bu sorun bugün hükümet politikaları modelinin evrensel insani değerlerden kuvvete dayalı Makyavelist (sonuca ulaşmak için her türlü adımı mübah gören yaklaşım) sisteme açık biçimde geçişinin bir sonucu olduğunu ve bu durumun sadece Kuzey Kafkasya halklarını değil, bir bütün olarak tüm Rusya’yı ve aynı zamanda Batı’yı tehdit ettiğini savunuyor.

Moskova’nın Çeçenya’ya yönelik mevcut yaklaşımı üzerine konuşan ünlü insan hakları savunucusu, “Moskova, haydutların federal güçler için hizmet ettiği Çeçenya’da sahnelenen siyasi modeli tüm Kuzey Kafkasya’ya yaymaya çalışıyor” ifadelerine yer verdi.

İnsan hakları savunucusu ayrıca, tüm felaketlerin temelinde “bilinen evrensel değerler” ile hükümetler tarafından benimsenen ve “karşı olan herşeye karşı savaş prensipi” temelinde “sivil ve siyasi haklarla ilgili gürültülü” biçimde yürütülen “makyevalist” yaklaşım arasındaki uyum probleminin yattığına dikkat çekiyor.

Kovalyev, bunun Kuzey Kafkasya’da açık olduğunu öne sürüyor. Ve bu durumun Kuzey Kafkasya’da şu şekilde vuku bulduğunu ifade ediyor: “iktidarların dayanağı haydutlardır”, gerçekte bizim Moskova’daki federal güçlerin dayanağı “şiddeti bir problem olarak görmeyen, ancak sadece bölgede değil daha genel olarak tutumlarını mazur gösterecek bir neden olarak görmeleridir”.

Sergey Kovalyev şöyle devam ediyor: “Merkezdeki güçler ‘Çeçenya’daki mevcut istikrarın tüm Kuzey Kafkasya için bir model olmasına’ karar verdiler. Peki bu Çeçen istikrarı ne anlama geliyor? Bu cinayetler ve ellerin kan içerisinde sırılsıklam olması manasını taşıyor. Fakat bu da bir tür istikrar yerine geçiyor”.

Kovalyev’e göre, “nüfusun bir bölümü [bu düzenlemeleri] desteklerken, bir diğer bölümü ise işler daha da kötüye gitmesin diye hareket ediyor”. İkinci grup içerisindeki insanlar bu korkularla yüzleşmeye hazırlar, zira, onlar nüfusun kaygılarını en azından günü gününe dolaysız şekilde dile getiriyorlar.

İnsan hakları savunucusu, “böylesi bir girişimin tüm Kuzey Kafkasya’da işe yarayabileceğini ve bunun Kremlin için tamamen kabul edilebilir” olduğunu ifade ederek şöyle devam ediyor: “[Moskova’daki güçler] Kuzey Kafkasya’da harikulade işler başaramayacaklarının farkında olmayacak kadar aptal insanlar değil. Netice olarak bu çıkar hesabına razı oluyorlar”.

Kovalyev, “ancak problem bundan daha kötü” diye devam ediyor, “off” diyor, konuşurken sadece Kafkasya hakkında değil bir bütün olarak ülkeden bahsediyor ve hatta daha fazlasından: “Bu sadece ülkeyle ilgili bir problem değil, oysa bizim uluslararası siyasi durumumuzla da ilgili. Çünkü Rusya, dünyada kabul edilebilir değişimlerden derinden etkilenmiştir”.

Ve halihazırda, Rusya ve dünyanın geri kalanının “küresel boyutlarda bir ahlaki, tarihi ve hukuki kriz yaşadığını” ima ediyor: “Siyaseten doğruluk olarak adlandırılan bu utanç verici yöntem egemendir. Değersiz anlaşmalar tahakküm etmektedir. Ve Nobel Ödülü’nü yeni kazanan kişi de Rusya ile bu tür uzlaşmalar içerisine girdi”.

Kovalyev etkileyici bir şekilde “Bu ne anlama geliyor?” diye soruyor. “Bu şu anlama geliyor, başkalarının yaşamları ve özgürlükleriyle özel, kesinlikle küçük özel problemlerin rahat çözümü için birisi cezasını çekmeye hazırlanır. Hepsi bu. Ve bu dünyada kabul edilebilir,” tıpkı son on yılda yaşandığı gibi.

Sergey Kovalyev, Rusya’nın on yıldan daha uzun bir süredir Kafkasya’da kendi yaklaşımını geliştirdiğine değiniyor. “Bu dönemin büyük bir bölümünde Batı buna zarifçe karşı koymaya razı olmadı. Daha sonra Ağustos 2008 savaşı yaşandı ki bu sadece kınamanın açıklanmasından daha fazla fazlasına neden olmalıydı”.

“Ama bunu neden yaptılar? İlişkilerine yeniden başlarken, bunun önceki durumdan etkilenmemesi gerektiğine karar verdiler. Peki Amerika Birleşik Devletleri bu tutumuyla ne kazandı? Tartışmalı sorular üzerinde Moskova’yla bir tür daha rahat etkileşim”. Ve bu yeni model öyle yapmadıklarını söylerken hükümetlerin kısa vadeli kazançlar için prensiplerini ticaret konusu yapabildiklerini ortaya koyuyor.

“Modern siyasi ikiyüzlülük kolayca maskelenemez artık. Bu aşikar ve herkes tarafından görülüyor. Ve Irak’ın Saddam Hussein’i gibi olağanüstü konulardaki saldırılar, evrensel insani değerlere bağlılığın sürdüğü şeklindeki eski vaadin ispatının yerine yeni kuralın istisnasını oluşturuyor.

Dünyanın değişimine yardım eden Akademisyon Andrey Sakharov’un görüşlerinin aksine, şimdi bunlar gözardı ediliyor ve önceleri pek çok umut yeşertilen yerlerdeki olanaklar  “yeni bir Makyavelizm” olarak adlandırılan dünyayı saran siyasi krizle baltalanacak.

Kovalyev, “Evrensel değerleri doğrudan pazar yerine koyar ve orada satışa çıkarırsak, bunlar hakkında konuşmaya gerek yok. Dürüstçe makyavelist dünyanın bizi tamamen tatmin ettiğini söyleyelim. Başka bir dünya satılık değil. Bu mümkün değil. Bu en azından dürüst olurdu” diyor.

*Bu yazı Avrasya’da etnik ve dinsel sorular üzerinde bir uzman olan Paul Goble’nin kişisel internet günlüğünde 20 Temmuz 2010 tarihinde yayınlanmıştır.