Rusya AİHM’de Üç Dosyada Daha Mahkum Oldu

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde (AİHM) bugün sabah oturumunda ele alınan ve Rus işgali altındaki Çeçen Cumhuriyeti İçkerya ile ilgili olan üç dosyada Rusya Federasyonu suçlu bulundu. Yargılamaların ikisi 1999 yılındaki Rus hava saldırısında hayatını kaybeden ve maddi zarara uğrayan sivillerle, üçüncü yargılama ise yasadışı gözaltında ölen ve ortadan kaybolan iki kardeş ile ilgiliydi. Rusya Federasyonu bu üç davada toplamda 1.175.550 (Bir Milyon yüz yetmiş beş bin beş yüz elli) Euro tazminat ödemeye mahkum oldu.
17170/04, 20792/04, 22448/04, 23360/04, 5681/05 ve 5684/05 başvuru numaralarıyla takip edilen Kerimova ve Diğerleri ile Rusya Federasyonu arasındaki dava; 1503/02 başvuru numarasıyla takip edilen Khamzayev ve Diğerleri ile Rusya Federasyonu ve 41009/04 başvuru numarasıyla takip edilen Shokkarov ve Diğerleri ile Rusya Federasyonu arasındaki yargılamalarda 23 Çeçen sivil davacı olarak yer aldı.
Kerimova ve Diğerleri ile Rusya Federasyonu arasındaki yargılamanın mahkeme kayıtlarına göre, Rusya Federasyonu Hava Kuvvetleri 2 ve 19 Ekim 1999 tarihlerinde Çeçen Cumhuriyeti İçkerya’nın Urus-Martan kentine hava saldırıları düzenledi. Saldırılarda yaşları 19 ile 68 arasında değişen 7’si erkek 1’i kadın olmak üzere 8 sivil (Adlan Kerimov, Lechi Albigov, Makharbi Lorsanov, Minkail Lorsanov, Aminat Abubakarova, Apti Abubakarov, Vakha Tseltsayev ve Yakub Israilov) hayatını kaybetti. Aralarında küçük yaşta çocukların da bulunduğu 23 Çeçen sivil yaralandı ve en az 7 bina tamamen kullanılamaz hale geldi.
Rusya Federasyonu mahkemeye sunduğu savunmasında, Rus askeri güçlerinin Devlet Başkanı’nın 23 Eylül 1999 tarih 1255c sayılı kararnamesi ile Kuzey Kafkasya’da yasadışı silahlı grupların etkisiz hale getirilerek anayasal düzenin sağlanması için askeri bir operasyona başlandığını, davaya konu olan olay tarihinde Urus-Martan’da 1500 aşırı İslamcı -Vahhabi- bulunduğunu, yerleşim alanında neredeyse hiç sivil olmadığını ancak bu kişilerin sivilleri kalkan olarak kullandıklarını iddia etti.
Davacı Çeçenler, Rus tarafının iddialarını redderken saldırılarda doğrudan sivillerin hedef alındığını ve Rus makamlarına konunun araştırılması için yaptıkları başvurulardan da herhangi bir netice alamadıklarını iddia etti.
AİHM yaptığı inceleme neticesinde Rusya Federasyonu’nun Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 2. (Yaşam Hakkı) ve 8.(Özel Hayatın ve Aile Hayatının Korunması); ile Ek-1.Protokol’ün 1.maddesini (Mülkiyetin Korunması) ihlal ettiğine kanaat getirdi. Rusya Federasyonu toplamda 245.250 Euro maddi ve 770 bin Euro manevi tazminat ödemesine; ayrıca 4.800 Euro tutarındaki mahkeme masraflarını da karşılamasına karar verdi.
Khamzayev ve Diğerleri ile Rusya Federasyonu arasında yargılamaya ilişkin mahkeme kayıtlarına göre, Rusya Federasyonu Hava Kuvvetleri’nin 19 Ekim 1999 tarihinde Çeçen Cumhuriyeti İçkerya’nın Urus-Martan kentinde gerçekleştirdiği hava saldırılarında 6 sivil hayatını kaybetti, 16 sivil yaralandı, 30 ev tamamen kullanılamaz hale gelirken 27 ev ise kısmen tahribat gördü. Davacı Khamzayev ailesi de bu saldırıda evi kullanılamaz hale gelenler arasındaydı.
AİHM mahkemesi yaptığı incelemeler neticesinde Rusya Federasyonu’nun AİHS’nin 2. (Yaşam Hakkı) ve 8.(Özel Hayatın ve Aile Hayatının Korunması); ile Ek-1.Protokol’ün 1.maddesini (Mülkiyetin Korunması) ihlal ettiğine kanaat getirdi. Mahkeme Rusya Federasyonu’nun davacı tarafa 14 bin Euro maddi ve 32 bin Euro manevi tazminat ödemesine hükmetti.
Shokkarov ve Diğerleri ile Rusya Federasyonu arasındaki yargılamanın mahkeme kayıtlarına göre, 2 Şubat 2003 tarihinde Rus askeri güçleri Çeçen mültecilerin İnguşetya ikamet ettikleri Satsita Mülteci Kampı’na bir operasyon düzenledi. Operasyonda 1972 doğumlu Visadi Shokkarov iki yerel yöneticiyi öldürdüğü iddiasıyla yasadışı biçimde tutuklanarak gözaltına alındı. Rus tarafı Visadi’nin 2 Şubat 2003 tarihinde suç mahalline götürülürken aracın kaza yaparak alev alması nedeniyle yanarak öldüğünü duyurdu. Ancak otopsi sonuçları Visadi’nin başında ve göğsündeki travmalardan ötürü hayatını kaybettiğini, araba kazasında yaşamını yitirdiğine dair herhangi bir bulgu olmadığını ortaya koydu. Öte yandan, Visadi’nin tutuklandığı gün 1966 doğumlu erkek kardeşi Visita, Visadi’nin durumu hakkında bilgi almak üzere akrabalarıyla birlikte Sunzha polis karakoluna gitti. Burada beklerken sivil giyimli şahıslar bazı konularda bilgisine başvurulacağını söyleyerek polis binasına girmesini istedi. Visadi’den o andan sonra bir daha haber alınamadı.
AİHM yaptığı inceleme neticesinde Rusya Federasyonu’nun AİHS’nin 2. (Yaşam Hakkı), 3. (İşkence Yasağı) ve 5. ( Özgürlük ve Güvenlik Hakkı) maddelerini ihlal ettiğine kanaat getirerek Rusya Federasyonu’nu suçlu buldu. Mahkeme Rusya Federasyonu’nun davacı aile üyelerine 30 bin Euro maddi tazminat ve 104 bin Euro manevi tazminat ödemesine, ayrıca 5.500 Euro tutarındaki mahkeme masraflarını da karşılamasına hükmetti.
Tweet
Bir yanıt bırakın!